Wereldburgerschap in het mbo

Waarom wereldburgerschap in het mbo?

Burgerschap gaat over hoe mensen deelnemen aan een samenleving en hoe ze deze vormgeven. Wereldburgerschap houdt dezelfde kernwaarden aan als burgerschap, maar gaat ook uit van het besef dat iemand verbonden is met de rest van de wereld en dat diegene er een actieve rol in kan spelen. Het verbindt het lokale en nationale met het internationale (Bron: Definities burgerschap en wereldburgerschap | Nuffic).

Het is noodzakelijk om studenten op te leiden tot wereldburgers die zich bewust zijn van mondiale vraagstukken, zoals klimaatverandering, digitalisering en inclusie. Door te werken aan internationalisering en wereldburgerschap geef je studenten kennis, houding en vaardigheden mee waarmee ze internationaal competent worden. Hiermee kunnen ze leven, leren en werken in een diverse samenleving en op een internationaal georiënteerde arbeidsmarkt. 

Op de internationaliseringskaart mbo vind je diverse vormen van internationalisering en praktijkvoorbeelden. Deze kaart biedt inspiratie om jouw burgerschapslessen van een internationale context te voorzien. Maar er is meer dat je kan helpen om je curriculum te verrijken Hieronder vind je een overzicht onderverdeeld in vier thema's. Deze thema's zijn gebaseerd op de herijking van de kwalificatie-eisen van het burgerschapsonderwijs in het mbo. Let op, naar verwachting gaan deze thema's en bijhorende eisen pas in op 1 september 2026, maar de onderstaande tips zijn daardoor niet minder van toepassing in het huidige onderwijs.

• Bekend maakt Bemind van Vluchtelingenwerk. Een vluchteling en een vrijwilliger geven in de klas voorlichting over vluchtelingen. Centraal staat het persoonlijk verhaal van de vluchteling.
• Het Globi-Trotter bordspel prikkelt nieuwsgierigheid, stimuleert interesse in andere landen en culturen en brengt jongeren een idee van de wereld bij. Zowel in het Nederlands als in het Engels verkrijgbaar.
• Streets of the World: De indrukwekkende straatfoto’s tonen de diversiteit van culturen wereldwijd en benadrukken zowel de unieke verschillen tussen mensen als de gelijkwaardigheid tussen mensen over de hele wereld.
• About Freedom: Het lesprogramma behandelt in het kort de geschiedenis van ons land tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met de About Freedom short films uit de Kitchen Table series nemen ze je mee op reis de wereld over.
• Wereldmuseum (Amsterdam en Rotterdam) & Rijksmuseum: Naast hun tentoonstellingen verzorgen de musea educatieve lesmaterialen en projecten op locatie, waarbij de enorme culturele diversiteit die de wereld rijk is centraal staat.

• Globi’s wereldfestival: een volledig dagprogramma gericht op intercultureel bewustzijn en interculturele vaardigheden.
• Erasmus in Schools: (internationale) studenten van het European Student Network geven gastlessen om zo meer in contact te staan met de omgeving waarin zij tijdelijk wonen.
• RechtVaardig van het College voor de Rechten van de Mens: helpt om lessen over mensen- en kinderrechten op school vorm te geven.
• My-climate-action: een klimaatinitiatief van Wilde Ganzen en Global Exploration waar jongeren hun eigen omgeving groener en gezonder maken. Ze steunen een ‘groen’ project in de wereld en geven zo een groen steuntje in de rug voor mensen die het goed kunnen gebruiken.

• Jongerenvertegenwoordigers van het jongerennetwerk NJR: bieden gastlessen aan over verschillende thema’s, zoals duurzame ontwikkeling, biodiversiteit en voedsel, Europa of de Verenigde Naties.
• Globaland XL is een simulatiespel waarin studenten 2 dagen lang in teams hun eigen land besturen. Ze krijgen te maken met allerlei wereldse uitdagingen zoals belasting heffen, ministeries runnen en wetten maken.
• EU Bookshop: voor Europees Burgerschap is dit een interessante website voor het ontwerpen van lessen over de EU.
• Rollenspel EU-besluitvorming: Huis van Europa verzorgt workshops over Europees Burgerschap, zoals het rollenspel EU-besluitvorming. Het is mogelijk om het rollenspel op locatie in Den Haag in het Huis van Europa of gratis te downloaden om het spel zelf in de les te spelen.
• Cross Your Borders: verzorgt interactieve burgerschapsprojecten en wereldse jongerenreizen met als doel om jongeren mondiaal en maatschappelijk bewust te maken. Ze bieden begeleiding bij de organisatie van een meerdaagse wereldmarkt op school en organiseren of wereldse schoolreizen.
• Binnenhof – ProDemos: breng met studenten een bezoek aan het Binnenhof. Daarnaast bieden ze lesmateriaal rondom democratie en Europese Unie en stemhulp voor jongeren voor verkiezingen (Young Voice).

• Stories That Move is een online tool box over diversiteit en discriminatie met echte ervaringen en verhalen van jongeren.
• Open Deur?! is een scenario-based game waarbij omgaan met diversiteit centraal staat.
• Movies that Matter: biedt digitale fimeducatie met indrukwekkende documentaires en filmfragmenten van over de hele wereld over internationale, maatschappelijke thema’s als mensenrechten.
• New Urban Collective: een netwerk dat wordt gevormd door studenten en Young Professionals met een hart voor de multiculturele samenleving in de grote steden. Ze organiseren verschillende educatieve initiatieven, zoals de Summerschool "Duurzaamheid en Ondernemerschap" i.s.m. Tony Chocolonely en stichting SEED4Growth waarbij studenten hun eigen 'duurzame chocoladerepen' produceren en verkopen, ze leren daarbij over het eerlijk produceren van chocolade in Afrika.
• Oneworld: 'Lees je bewust' met OneWorld en draag bij aan een eerlijke en duurzame wereld’ luidt de missie van het online (en offline) platform van OneWorld. Maak een actueel, maatschappelijk thema als discriminatie of klimaat op een laagdrempelige manier bespreekbaar en zet studenten aan het denken.

Verschillende websites, leermodules en publicaties richten zich op wereldburgerschap in het algemeen en zijn daarom niet direct onder te verdelen onder de vier thema’s van het vak burgerschap.

• De Nuffic Leermodule internationalisering met educatieve filmpjes is ontwikkeld met het Consortium Beroepsonderwijs. Delen van de leermodule kun je inzetten voor je burgerschapsles.
• Het spel Go!ForAll: Wil jij met jouw collega's meer leren over het toegankelijk maken van een ervaring in het buitenland voor alle studenten? Met dit interactieve spel krijg je samen inspiratie over wat je kunt doen om inclusief te internationaliseren. Zo doen meer studenten internationale competenties op in het buitenland tijdens hun studie of stage.
• ESN the Netherlands – Erasmus Student Network the Netherlands: Internationale studenten kunnen via dit platform een gastles verzorgen op school voor studenten.
• eTwinning: een gratis, veilig platform waar Europese docenten en leerlingen digitaal kunnen samenwerken, documenten delen en communiceren, vaak leidend tot fysieke uitwisselingen. Je kunt online workshops aanvragen of deelnemen aan driemaandelijkse webinars om met eTwinning aan de slag te gaan.

Heb jij of een collega tips of mis je iets in deze lijst? Mail naar mbo@nuffic.nl zodat dit overzicht voor wereldburgerschap kan blijven groeien en inspireren.