Minder barrières voor internationale studenten en onderzoekers

Vijfentwintig jaar geleden staken medewerkers van Nuffic samen met instellingen in het hoger onderwijs de koppen bij elkaar om knelpunten voor internationale studenten en onderzoekers aan te pakken. Het gaat zowel om mensen die in Nederland komen werken of studeren als om Nederlandse studenten die naar het buitenland gaan. In dit zogeheten Mobstacles-netwerk hebben we sindsdien heel wat ‘mobility obstacles’ aangepakt. Dat loopt als een geoliede machine, vertellen Kumi Tempels (Nuffic) en John Buitenhek (IND). Hun werk blijft nodig want helaas zijn mobiliteitsproblemen de wereld nog niet uit.

Impact achter de schermen

‘Veel van ons werk gebeurt achter de schermen, maar in die 25 jaar is er ook veel veranderd’, vertelt Kumi Tempels. Het Mobstacles-netwerk heeft als doel de internationale uitwisseling van studenten en onderzoekers zo soepel mogelijk te laten verlopen, zodat zij met succes kunnen studeren en werken in Nederland. ‘Dat is gunstig voor iedereen. Onderzoek laat zien dat buitenlandse studenten en onderzoekers meer bijdragen aan de samenleving dan ze kosten.’

Korte lijnen

Mobstacles heeft zich vanaf de start ontwikkeld tot een breed bekend informatie- en kenniscentrum. De Nufficmedewerkers onderhouden nauwe contacten met verschillende (overheids)organisaties, zoals de ministeries van OCW, Buitenlandse Zaken, DUO, de IND en het expertisecentrum zorgverzekeringen SKGZ.
‘We worden inmiddels gezien als linking pin en expert,’ zegt Kumi. ‘Als wet- en regelgeving bijvoorbeeld knelpunten oplevert voor onderwijsinstellingen of studenten en onderzoekers, koppelen wij dat terug naar de juiste instanties, met aanbevelingen hoe het opgelost kan worden. Dan kunnen zij gericht actie ondernemen.’

Vertrouwen is de basis

Zo organiseren zij regelmatig webinars en vragenuurtjes waarbij ook andere partijen zoals de IND worden betrokken. ‘Cruciaal is dat medewerkers van onderwijsinstellingen, zelfs als ze elkaars concurrenten zijn, open kunnen bespreken tegen welke problemen ze aanlopen’, vertelt Kumi. ‘Het feit dat het Mobstacles-netwerk besloten is, draagt bij aan dat vertrouwen.’

Studenten en onderzoekers doen hun voordeel met de voorlichting die Mobstacles samen met de experts van verschillende instanties verzorgt. ‘Bijvoorbeeld over het belang om een ziektekostenverzekering af te sluiten. Als je dat niet doet, kun je een boete krijgen. Dankzij onze voorlichting komt dat nu minder voor’, aldus Kumi. ‘We leggen ook uit hoe het zit met huisvesting, het immigratietraject en aansluiting op de arbeidsmarkt en tal van andere praktische zaken.’

Centrale uitreikdagen: efficiënt en feestelijk

Een van de vaste partners van Mobstacles is de IND. ‘Sinds een paar jaar organiseren we samen centrale uitreikdagen voor verblijfsdocumenten,’ vertelt John Buitenhek, accountmanager relatiemanagement bij de IND. ‘In slechts twee dagen tijd nemen duizenden studenten hun verblijfsdocumenten in ontvangst, op een centrale locatie. Dat ontlast onze loketten enorm en het is meteen een mooi moment om studenten aanvullende informatie mee te geven. Het is efficiënt en het heeft ook iets feestelijks om al die studenten bij elkaar te zien bij de start van hun avontuur.’

Erkend referent: tijdwinst

De nauwe samenwerking met onderwijsinstellingen is waardevol voor de IND. Sinds 2013 kunnen instellingen als erkend referent vooraf zelf toetsen of studenten en onderzoekers voldoen aan de voorwaarden voor verblijf in Nederland. Ze controleren bijvoorbeeld of kandidaten voldoende financiële middelen hebben. ‘Doordat dit voorwerk al gedaan is, kunnen wij binnen twee weken een besluit nemen’, licht John toe. ‘In andere landen duurt dat veel langer.

Ga zo door!

Ook bij praktische problemen zoals verkeerd aangeleverde biometriegegevens, zijn er dankzij Nuffic goede afspraken gemaakt om ze opnieuw aan te leveren. ‘We kunnen snel schakelen bij actuele ontwikkelingen in de wereld. Denk aan de oorlog in Oekraïne, waardoor studenten uit dat land een ander type verblijfsvergunning nodig hebben.’

John ziet ook dat het netwerk voordelen heeft voor zijn eigen organisatie. ‘Wij krijgen beter inzicht in de verwachte instroom van buitenlandse studenten en onderzoekers. En we zijn blij met de feedback over onze bereikbaarheid en informatievoorziening. Zo kunnen we onszelf blijven verbeteren. Ik feliciteer Mobstacles dan ook van harte met 25 jaar belangrijk werk. Ga vooral zo door!’

Genoeg uitdagingen

Kumi Tempels glimlacht om het compliment, maar ze weet dat er genoeg werk te doen blijft. ‘De mobiliteitsobstakels zijn de wereld nog niet uit! Denk aan fraude en discriminatie, zoals studentenhuizen die geen internationale studenten accepteren. Ook studenten uit het Caribisch gebied hebben het soms lastig: officieel zijn ze Nederlands, maar ze ondervinden dezelfde obstakels als buitenlandse studenten. Daarnaast is de financiële situatie van studenten uit de EU een aandachtspunt. Zij denken soms te gemakkelijk over studiefinanciering, een baan vinden of huisvesting in Nederland. Daar gaan we ons de komende tijd op richten.’

Natuurlijk trekken de medewerkers van Mobstacles daarbij samen op met hun collega’s van andere Nuffic-teams, zoals Euraxess (voor onderzoekers) WilWeg (voor Nederlandse studenten in het buitenland), Study in NL en Erasmus+. En er is onlangs een Europees netwerk gevormd om ervaringen uit te wisselen, want ook in andere landen hebben ze te maken met woningnood, zorgen om studentenwelzijn en inclusiviteit. Genoeg werk aan de winkel dus.