Diplomawaardering biedt al tien jaar nieuwe kansen

Een sprekend voorbeeld van het succes van deze samenwerking tussen Nuffic en SBB is het verhaal van Fatma Sahin, een 37-jarige verpleegkundige uit Turkije, die via deze route weer aan het werk is in haar eigen vak: op de PACU/Recovery-afdeling van het Antonius Ziekenhuis in Utrecht.

Een krachtige samenwerking

Gezamenlijk verzorgen Nuffic en SBB de internationale diplomawaardering in Nederland. Waar SBB zich richt op diploma’s uit het vmbo en mbo, beoordeelt Nuffic de buitenlandse diploma’s op het gebied van het hoger en algemeen vormend onderwijs. Dit werk is niet alleen van belang voor onderwijsinstellingen en werkgevers, maar ook voor particuliere aanvragers, zoals migranten en vluchtelingen.

“Tien jaar geleden kwamen het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en DUO naar ons toe,” vertelt Veerle Laport, teamleider Onderwijsvergelijking bij Nuffic. “Diplomawaardering werd toen geïntegreerd in het inburgeringsproces. Onze bestaande infrastructuur bleek ideaal om deze taak op ons te nemen.”

Hoe werkt het?

Het proces is zorgvuldig ingericht. Aanvragen worden bij binnenkomst gescreend door SBB: zijn alle documenten compleet, is er een vertaling nodig? Daarna gaat het dossier naar Nuffic of SBB, afhankelijk van het onderwijsniveau. Informatie is beschikbaar in duidelijke taal en, zo nodig, in meerdere talen via de website van Internationale Diploma Waardering (IDW).

Een belangrijk hulpmiddel voor mensen die door oorlog of andere omstandigheden hun diploma’s niet meer kunnen opvragen of terugvinden in eigen land, is de zogeheten Indicatie Onderwijsniveau (ION). Laport legt uit: “We maken op basis van verklaringen van de aanvrager een inschatting van het onderwijsniveau. Als wat iemand vertelt logisch en consistent is, kunnen we goed inschatten met welk niveau dat overeenkomt in Nederland.”

Voor aantoonbare diploma’s verstrekt Nuffic een officieel diploma-advies. Dit advies kan het startpunt zijn voor vervolgprocedures, zoals een BIG-registratie voor zorgprofessionals

Veiligheid en vrijheid

Een van de mensen die deze route succesvol doorliep, is Fatma Sahin. In 2018 vluchtte ze met haar man en kinderen uit Turkije naar Nederland, na politieke spanningen in haar thuisland. “We hadden een goed leven. Ik werkte op de intensive care bij het ziekenhuis in Ankara, mijn man werkte voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken,” vertelt Sahin. “Toen we moesten vluchten om politieke redenen, stond alles op z’n kop. Veiligheid en vrijheid voor ons gezin waren het belangrijkste.”

Eenmaal in Nederland belandde het gezin in een asielzoekerscentrum. De eerste tijd stond volledig in het teken van bijkomen en overleven. “Ik wist dat het moeilijk zou worden, maar ik had geen idee waar ik moest beginnen.”

Toch hervond Sahin langzaam haar richting. Ze begon met het leren van de Nederlandse taal, haalde haar NT2-examen en vond een baan bij Sanquin, waar ze bloed afnam. Maar langzamerhand begon ze te verlangen naar haar eigen baan. Het doel werd dan ook om terug te keren in haar oude vak. Via het UAF, dat hoger opgeleide vluchtelingen begeleidt naar werk, kreeg ze een mentor en een stappenplan. Een belangrijk onderdeel daarvan was de diplomawaardering via Nuffic.

“Het was moeilijk om documenten uit Turkije te krijgen,” vertelt ze. “We konden niet terug. Maar via contacten en met hulp van het UAF en het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG) kon ik toch alles verzamelen.” De waardering van haar diploma en documenten werd binnen enkele weken afgehandeld door Nuffic, terwijl de erkenning van het buitenlandse diploma door het CIBG in totaal acht maanden duurde. “Ik was zó opgelucht. Dat was een enorme stap.”

De weg naar de BIG-registratie

Het traject hield daar niet op. Om daadwerkelijk in de zorg te mogen werken, moest Fatma haar diploma ook laten erkennen voor de BIG-registratie. Daarvoor moest ze een pittige beroepsinhoudelijke toets afleggen. “Dat was spannend,” herinnert ze zich. “Gelukkig was ik geslaagd voor alle onderdelen en hoefde ik geen extra stage te lopen. Ik mocht meteen onder supervisie aan het werk.”

Via de module Oriëntatie in de Nederlandse gezondheidszorg volgde ze met succes een zorgtraject bij het UMC Utrecht. Daarna stroomde ze door naar een ander Utrechts ziekenhuis, het Antonius Ziekenhuis in de wijk Leidsche Rijn. Daar werkt ze inmiddels drie dagen per week op de Recovery en zal ze ook een aanvullende opleiding voor recovery-verpleegkundige in september volgen. “Ik heb zes jaar niet gewerkt. Ik heb in die jaren mijn baan zo gemist,” zegt Sahin. “Het is bijzonder dat ik precies in mijn eigen specialisme verder kan. Dat ik nu weer verpleegkundige ben, dat is zó waardevol.”

Groeiende behoefte

Hoe belangrijk diplomawaardering is wordt onderstreept door de cijfers. In 2018 waren er zo’n 6.000 adviesaanvragen voor inburgering gedaan, in 2021 3.500 en in 2023 zelfs 7.300. En dat is nog maar een deel van het totaal: jaarlijks verstrekt Nuffic tussen de 40.000 en 50.000 diploma-adviezen. Bij Nuffic werken hiervoor 45 medewerkers in het team Onderwijsvergelijking.

Volgens Laport is het doel helder: “We willen dat mensen op het juiste niveau instromen – niet te hoog, niet te laag – zodat ze écht verder kunnen. Ons advies helpt bij het maken van eerlijke en betrouwbare keuzes.”

Meer dan een advies

De samenwerking tussen Nuffic en SBB gaat verder dan het beoordelen van diploma’s. Beide organisaties spelen ook een actieve rol in voorlichting en begeleiding van gemeenten, die sinds de nieuwe Wet Inburgering verantwoordelijk zijn voor het hele proces. “Bijvoorbeeld via inburgeringscafés geven we uitleg en informatie over hoe diplomawaardering werkt,” aldus Laport. “Het gaat erom mensen snel op het juiste opleidings- of beroepsniveau te krijgen.”

Hoop en perspectief

Sahin woont inmiddels met haar gezin in Utrecht, dicht bij haar werk. Haar kinderen gaan naar school, haar man werkt ook. Ze kijkt hoopvol naar de toekomst. “Mijn advies voor andere nieuwkomers? Begin met één stap tegelijk,” zegt ze. “Het is een lang proces, maar voor elk probleem is er een oplossing. Als je alles tegelijk wil doen, raak je overweldigd. Stap voor stap komt het goed.”

Diplomawaardering is belangrijk voor nieuwkomers die hun leven willen heropbouwen. Dankzij de samenwerking van organisaties als Nuffic, SBB, UAF en CIBG wordt niet alleen het niveau van buitenlandse diploma’s erkend, maar ook het potentieel en de veerkracht van de mensen achter de diploma’s. Dat laat het verhaal van Sahin zien. “Ik ben zo dankbaar dat ik hier mag werken. Ik had dit nooit durven dromen toen we net aankwamen.”