"2021 wordt een jaar van nieuwe kansen"

Na ruim negen maanden van lockdowns en social distancing-maatregelen gloort er, met de start van grootschalige vaccinatiecampagnes, licht aan het einde van de coronatunnel. Hoe lang die tunnel is, zal nog even onzeker blijven. Toch kijkt Nuffic-directeur Freddy Weima, in navolging op het vorige interview, met een gezonde dosis optimisme vooruit.

“We hebben enerzijds geleerd niet zonder fysieke ontmoeting en fysiek onderwijs te kunnen, maar óók dat er veel meer mogelijk is dan we dachten – al is dat minder dan we zouden willen”, zegt Weima. “Digitaal kun je sneller en meer internationale contacten leggen. Ikzelf bijvoorbeeld heb nu veel meer contact met onze zusterorganisaties in het buitenland dan vóór corona.”

Dus geen slecht jaar voor internationalisering?

“Als je internationalisering verengt tot studentenmobiliteit in het hoger onderwijs, dan was 2020 een slecht jaar. Maar internationalisering is zoveel meer. Het is niet alleen buitenland, het is niet alleen hoger onderwijs. Met alle ellende die corona heeft gebracht, was 2020 ook een jaar waarin nieuwe mogelijkheden werden ontdekt.”



“Eens te meer is gebleken dat internationalisering ook digitaal kan. In dat opzicht heeft eTwinning, de online community van scholen in 40 Europese landen, zijn waarde meer dan bewezen. De maatregelen tegen het coronavirus bemoeilijkten natuurlijk wel de uitvoering van diverse programma’s, zoals het Orange Knowledge Programme. Ik ben trots op de samenwerking tussen kennisinstellingen en het ministerie om ondanks alle beperkingen tot mooie oplossingen te komen. We trekken dan ook lessen uit de situatie: als we de toegang tot digitalisering kunnen vergroten, kunnen we wereldwijd ook meer bereiken.”

“Internationalisering is pas zinvol is als het bijdraagt aan waardevolle maatschappelijke doelen”

“Fysieke contacten en ervaringen zullen een belangrijke basis blijven voor internationalisering, want een echte ervaring over de grens – een tijdje in een andere cultuur wonen – dat blijft nog steeds uniek en waardevol. Maar door online mogelijkheden kunnen we die ervaringen wel meer verduurzamen. Het was, kortom, een jaar waarin we veel hebben geleerd.”



De ontwikkelingen in het tweetalig onderwijs staan ook niet stil.

“Dat klopt. Tweetalig onderwijs begon op enkele vwo-scholen, maar inmiddels zijn zo’n 130 scholen en zo’n 37.000 leerlingen er actief mee bezig. Binnen het vo is de groei het grootst in het vmbo. Daarnaast is er de groei van het Netwerk Tweetalig mbo. De certificering van de eerste mbo-opleidingen eind vorig jaar schetsen die ontwikkeling. Meertaligheid wordt steeds belangrijker, ook als je gewoon in Nederland blijft werken. Het mooie is dat we er in slagen om tto te blijven vernieuwen. Het gaat daarbij niet alleen om taal, maar om je bredere persoonlijke ontwikkeling.”



In maart zijn er Tweede Kamerverkiezingen. Wat betekenen die voor Nuffic?

“Het thema internationalisering is in de loop der jaren politieker geworden, met name op het gebied van studentenmobiliteit. Daar wordt internationalisering gelinkt aan discussies over cultuur en migratie. Het is goed dat er debat is. Ook Nuffic is zich ervan bewust dat internationalisering pas zinvol is als het bijdraagt aan waardevolle maatschappelijke doelen, zoals voorbereiding op de samenleving en de arbeidsmarkt en goede internationale betrekkingen.”

“Wat vaak onderbelicht blijft, is dat er ook veel politieke overeenstemming bestaat. Veel partijen pleiten voor de komst van internationaal talent naar Nederland. De discussie gaat meer over de definitie: wat voor talent wil je binnenhalen? Alleen ICT’ers of breder? Het zou goed zijn als er politieke overeenstemming komt over een ambitieuze talentstrategie.”

“Mede dankzij de internationalisering kent Nederland een sterke wetenschapssector. Een deel van onze studenten vertrekt naar het buitenland, maar vergeet niet dat we ook veel toppers binnenhalen. Nobelprijswinnaar Ben Feringa zegt regelmatig dat hij de Nobelprijs nooit had gewonnen zonder de internationale omgeving waarin hij werkzaam is.”



De Neso-kantoren vervulden lange tijd een prominente rol in het Nederlandse internationaliseringsbeleid. Wat gebeurt er met de opgebouwde kennis nu dit netwerk wordt afgebouwd?

“De financiering voor de Neso’s (Netherlands Education Support Offices, red.) wordt afgebouwd, maar we hopen dat in een aantal landen overdracht zal plaatsvinden. Gelukkig hebben we door de kennis en ervaring die we in twintig jaar hebben opgebouwd goede aanknopingspunten voor de transitie. De nieuwe Internationale Kennis- en Talentstrategie van de minister biedt hier handvatten voor. We gaan de komende tijd graag in gesprek om de uitwerking per land te concretiseren.”

“Ben Feringa zegt dat hij de Nobelprijs nooit had gewonnen zonder de internationale omgeving waarin hij werkzaam is”

“Dit geldt evenzeer voor het Holland Alumni Network, waarvan de financiering wordt beëindigd. Daarmee dreigen we het te verliezen, dat zou zonde zijn. We hebben het over 76.000 internationale talenten met een ervaring in – en dus binding met – Nederland. Het zijn ambassadeurs van ons land en onderwijssysteem. Het behoud van dit netwerk is een van de grote uitdagingen waar we als Nuffic voor staan. We hopen op een doorstart, in samenwerking met andere partijen.”

Aan de andere kant zijn er ook nieuwe initiatieven ontstaan, zoals Nuffic Meets.

“Nuffic Meets is een serie online inspiratiesessies met boeiende sprekers, waarmee we in de coronatijd zijn gestart. Hiermee willen we discussies aanjagen, bijvoorbeeld over internationalisering na corona. Nuffic Meets bevalt zo goed, dat we ermee door willen gaan. Ook als er weer fysieke bijeenkomsten mogelijk zijn.”

“De serie sluit naadloos aan bij onze strategie: we zijn zowel kenniscentrum voor internationalisering als linking pin. Onze meerwaarde zit in de kennis in en netwerken van onze organisatie, op veel verschillende terreinen. Daarmee brengen wij als neutrale en ervaren partij mensen en organisaties bij elkaar rondom internationalisering. Nuffic Meets doet precies dat, en wel op een snelle en laagdrempelig wijze, met goede sprekers uit binnen- en buitenland.”

Voor Nuffic wordt 2021 een jaar van…

“…nieuwe kansen en sterk uit de crisis komen. Denk bijvoorbeeld aan het Erasmusprogramma, waar veel gaat veranderen. Ik ben blij dat is besloten tot een budgetverhoging en dus meer en nieuwe mogelijkheden. De middelen zullen ook worden aangewend om digitalisering een impuls te geven. We vinden het ontzettend jammer dat de Britten niet meer meedoen aan Erasmus+. Met het Verenigd Koninkrijk hebben we een lange historische band van samenwerking en kennisuitwisseling. Ik hoop dat dit ook in het nieuwe Turing-programma belangrijk blijft. Over de hele linie werken we samen met het VK, bijvoorbeeld via onze zusterorganisatie British Council. Die samenwerking zal doorgaan, maar wel veranderen.”



“Internationalisering kan bijdragen aan gelijke kansen in het onderwijs, bijvoorbeeld door leerlingen en studenten goed voor te bereiden op de samenleving en de arbeidsmarkt van de toekomst. Een programma als Orange Knowledge draagt bij aan de onderwijs- en arbeidsmarktkansen in vele landen. Na corona is dat belangrijker dan ooit. Wij blijven ons sterk maken voor internationalisering op álle niveaus, het moet toegankelijk zijn voor iedereen.”