‘Na de mini-cultuurshock leren ze een ander wereldbeeld kennen’

Een (oud-)leerling van Marcel en leerling uit de EOA-klas, fotografie door Niki Kits-Polman.

Welke internationaliseringsactiviteit wil jij delen vanuit het Carmelcollege Emmen?

“Ik geef het vak Global Perspectives aan de tweetalige klassen en daarin wil je, zoals de naam al zegt, graag een link leggen met andere perspectieven. Sinds een jaar of drie verzamelen ze in de brugklas portretten. Dat mogen ze schrijven of tekenen. Ze beginnen met zichzelf: wie ben ik, welke taal spreek ik, wat vind ik lekker eten? Daarna vraag ik ze om een portret te maken van iemand die naar Nederland is verhuisd. Veel leerlingen kunnen dan niet zo gauw iemand bedenken.”

“Op het Carmelcollege hebben we ook het programma Eerste Opvang Anderstaligen (EOA), voor leerlingen die het Nederlands nog niet voldoende beheersen om deel te nemen aan het reguliere onderwijs. Voor het tweede portret heb ik samen met de docenten van de EOA-klassen een blokuur ingeroosterd. Dat is in het begin best spannend, je zit aan tafel met iemand die je niet kent en soms ook wat ouder is (16 of 17 jaar). Ik probeer dan het ijs te breken door het even kort te benoemen. ‘Hé, dit is gek, je zit met een vreemde aan tafel. Maar het doel is dat je aan het einde van de les elkaar beter hebt leren kennen en dat je misschien elkaar na vandaag op de gang gedag zegt.’ De voorbereiding houd ik expres ook miniem, je moet er samen uitkomen.”

''Met de portretopdracht creëren we een aanwijsbaar moment over hoe wij werken aan wereldburgerschap en persoonsontwikkeling."

"Soms zit er dan een leerling bij die het niet helemaal kan volgen, maar dat is niet erg, zo lang ze maar proberen te communiceren. Ze mogen ook de telefoon gebruiken om iets op te zoeken of om elkaar wat te laten zien, bijvoorbeeld het favoriete gerecht.”

“Hierna bevragen ze elkaar met behulp van het Openhartig-kaartspel. Hier heb je ook een wereldwijd-editie van, met vragen in het Nederlands en Engels. Denk aan vragen als ‘hoe werkt een huwelijk in jouw land’ of ‘wat is nou echt humor in jouw cultuur?’ Je staat er gewoon als docent naar te kijken, want het wordt hartstikke gezellig aan die tafels. Op een gegeven moment raakt de koek op en ronden we af. Ik vraag ze wat ze geleerd hebben en wat ze nog niet wisten. Dat je in Syrië een ei op de motorkap kan bakken, dat het in Eritrea niet veilig is voor mensen die een andere geaardheid hebben of wat boerenkool nou weer is.”

Welke impact heeft het verzamelen van de portretten op de leerlingen?

“Onderwijs draait voor mij om het verbinden van mensen. Een aantal van de leerlingen zit echt in een Nederlandse bubbel en vindt het eerste contact heel ongemakkelijk. Die hebben dan een soort mini-cultuurshock. Maar als ze daar eenmaal doorheen zijn, kunnen ze toch overeenkomsten vinden. Sommigen leven juist helemaal op en gaan na de les nog door met vragen en kletsen. Wat je eigenlijk wil, is dat ze beseffen dat hun wereldbeeld niet het enige is dat er bestaat. Daar zullen ze de weken erna nog aan terugdenken.”

“Van mijn collega van de EOA-klas weet ik dat de leerlingen ontzettend enthousiast waren over dat moment van samenzijn met de brugklas. Meestal zitten ze de hele week Nederlands te leren met een koptelefoon op en nu hebben ze echt contact met Nederlandse kinderen. Of ze ook uitgebreider gereflecteerd hebben weet ik niet, maar het heeft ze goed gedaan.”

Welke impact heeft het verzamelen van de portretten op de leerlingen?

“Onderwijs draait voor mij om het verbinden van mensen. Een aantal van de leerlingen zit echt in een Nederlandse bubbel en vindt het eerste contact heel ongemakkelijk. Die hebben dan een soort mini-cultuurshock. Maar als ze daar eenmaal doorheen zijn, kunnen ze toch overeenkomsten vinden. Sommigen leven juist helemaal op en gaan na de les nog door met vragen en kletsen. Wat je eigenlijk wil, is dat ze beseffen dat hun wereldbeeld niet het enige is dat er bestaat. Daar zullen ze de weken erna nog aan terugdenken.”

“Van mijn collega van de EOA-klas weet ik dat de leerlingen ontzettend enthousiast waren over dat moment van samenzijn met de brugklas. Meestal zitten ze de hele week Nederlands te leren met een koptelefoon op en nu hebben ze echt contact met Nederlandse kinderen. Of ze ook uitgebreider gereflecteerd hebben weet ik niet, maar het heeft ze goed gedaan.”

Foto: een portret wat een van Marcel's leerlingen maakte van een leerling uit de EOA-klas

Jullie zijn een tto-school, hoe past deze activiteit daarbij?

“Het vak Global Perspectives is een vertaling van de wereldburgerschapspijler van tweetalig onderwijs. Met deze activiteit creëer je een aanwijsbaar moment over hoe wij als school werken aan wereldburgerschap en persoonsontwikkeling. De leerlingen maken ook een derde portret van iemand die in een ander land woont. Ze appen of mailen met een leeftijdsgenoot van onze partnerschool in India, waardoor ze ook aan hun Engels werken. Ze kunnen er in de 3e of 4e klas ook voor kiezen om elkaar in Mumbai te ontmoeten. Veel hebben in die jaren ook contact gehouden.”

Welke tip heb je voor docenten die op deze manier vorm zouden willen geven aan internationalisering?

“Houd het simpel. Als je een groep bij elkaar zet met ieder een andere achtergrond en die bijvoorbeeld dat kaartspelletje laat spelen, kunnen ze elkaar binnen een lesuur toch leren kennen. Het heeft met vertrouwen te maken, dat je als docent weet dat ze het leuk vinden om met de anderen te praten. Met 70% gaat het vanzelf, bij de rest loop je langs om het een beetje aan te sturen. Ik bereid het verder ook niet voor met ze, we bespreken alleen even wat nou goede vragen zijn om aan iemand te stellen over zijn of haar cultuur.”