"Het internationale aspect van onze opleidingen is essentieel"

Voor de internationale hogeschool Codarts heeft de coronacrisis een enorme impact. De afgelopen maanden moesten praktijklessen, audities en eindexamens via de computer gebeuren. “Dat is bijna niet te doen. De rek is er digitaal nu helemaal uit. Studenten trokken het niet meer.” Praktijklessen worden nu weer voorzichtig gestart. Maar de anderhalve-meter-maatregel heeft grote consequenties voor het studieprogramma en het beroepsperspectief.
Wat is de impact van de coronacrisis op het dans-, muziek-, en circusonderwijs?
“De gevolgen zijn groot. Voor de praktijklessen, de audities voor aankomende studenten, voor onze internationale studenten en de eindexamens die veranderd zijn in portfolio’s. Vanaf 13 maart moesten we overschakelen op online onderwijs. Dat is voor de praktijklessen bijna niet te doen. Zoom loopt bijvoorbeeld qua geluid een paar seconden achter dus de muziek bij danslessen loopt dan niet synchroon.
Dans-, muziek- en circusdocenten zijn niet gewend digitaal les te geven. Dansdocenten gaven hun lessen vanuit hun huiskamer aan studenten op zolderkamertjes die een paar vierkante meter tot hun beschikking hadden om te dansen. Bij sommigen was dat een vloer met splinters en spijkers. We hebben onze voorstellingsvloer van marmoleum daarom in stukken geknipt en bij studenten thuis afgeleverd. Voor muziek zijn er piano’s op studentenkamers naar binnen getakeld en er zijn laptops naar Spanje gebracht. We hebben geprobeerd om onze studenten op alle mogelijke manieren te faciliteren.”
De helft van de studenten van Codarts komt uit het buitenland, vooral uit Europa. Zijn zij in Nederland gebleven?
“Toen bekend werd dat de school dicht moest, twijfelden de internationale studenten of ze naar huis moesten gaan. Het was moeilijk om advies te geven want we wisten niet hoe lang deze situatie zou gaan duren. En er was paniek, ook bij ouders. Een aantal studenten komt uit Italië en daar was de situatie al een stuk heftiger. In eerste instantie is 30 procent van de studenten naar huis gegaan, later is dat opgelopen tot 40 procent.”
"Voor muziek zijn er piano’s op studentenkamers naar binnen getakeld en er zijn laptops naar Spanje gebracht. We hebben geprobeerd om onze studenten op alle mogelijke manieren te faciliteren."

Hoe is het om praktijklessen online te geven?
“Dat is lastig. We merken nu ook dat digitaal de rek er helemaal uit is. De Zoomlessen worden bijna niet meer bezocht. Onze studenten van dans trokken het niet meer, terwijl dansers heel gedisciplineerd zijn. Ze zijn van nature vol energie dus die stuiteren tegen de muur als je ze thuis opsluit. Een aantal werd er echt down van. Studenten slagwerk kregen ruzie met hun buren, dus die moesten zo snel mogelijk een plek krijgen om weer te kunnen werken. Toen we rond 20 mei de mogelijkheid kregen om de school heel beperkt te openen als studieruimte, hebben we dat onmiddellijk gedaan. Want toen werd het echt zorgelijk. Vanaf 15 juni konden we ook weer wat lessen aanbieden in kleine groepjes. Docenten zijn nu zo blij dat ze weer mensen voor zich zien in plaats van al die vierkantjes op hun scherm. Maar een deel van de studenten zit nog in het buitenland.”
Is er studieachterstand ontstaan?
“We hebben er bij dans op ingezet dat de studenten op zijn minst in shape zouden blijven en dat is gelukt. Maar ze technisch verder helpen gaat niet digitaal. We hopen dat volgend studiejaar in te halen. Maar dat hangt ervan af of de anderhalve-meter-maatregel gehandhaafd blijft. Voor het behalen van de studiepunten hebben we goede oplossingen gevonden. Studenten moeten bijvoorbeeld een voorstelling maken voor op toneel, nu hebben ze dat als filmpje aangeleverd. Omdat er geen fysiek onderwijs was konden de studenten in het buitenland het studieprogramma ook volgen. Docenten belden hen elke week. We hebben daardoor een goed beeld waar ze staan, maar echt contact heb je niet.”
Wat betekent deze crisis voor het arbeidsmarktperspectief van de afgestudeerden van Codarts?
“De afstudeerders gaan een zwart gat tegemoet. De gezelschappen weten ook niet waar ze aan toe zijn. Veel voorstellingen zijn tot 1 januari gecanceld en er zijn geen audities. Toegezegde contracten zijn ingetrokken. We hebben onze studenten heel weerbaar gemaakt tijdens de opleiding en ik hoop dat die weerbaarheid standhoudt. Maar dit is heel hard.”
"Docenten zijn nu zo blij dat ze weer mensen voor zich zien in plaats van al die vierkantjes op hun scherm. Maar een deel van de studenten zit nog in het buitenland."

Hoe hebben jullie de nieuwe lichting dansstudenten geselecteerd?
“We reizen altijd met een klein team naar vijf landen in Europa zodat niet alle auditanten naar Nederland hoeven te komen. Dat zijn zware audities die we nu online moesten doen. We hebben 1200 filmpjes bekeken voor de dertig beschikbare dansplekken. Dat was een raar en moeilijk proces waar het auditieteam nu nog vierkante ogen van heeft. Normaal let je er ook op hoe iemand los van zijn oefeningen beweegt en samenwerkt, en testen we het Engels. Dat kon nu niet. We weten dus niet precies wat voor studenten er komen. Voor de muziekopleiding hebben we een aantal afzeggingen gekregen. Studenten hebben veel meer financiële zorgen. Vooral in Zuid-Europa zijn veel ouders hun werk kwijt geraakt. Bij muziek kun je iets makkelijker een tussenjaar nemen dan bij dans. Want als je een jaar niet danst raak je veel van je techniek kwijt. Zij voelen dus meer de noodzaak om te komen. Maar het blijft spannend.”
Hoe gaan jullie na de zomervakantie verder?
“We gaan ervan uit dat we dan nog steeds met anderhalve meter afstand moeten werken. Het gebouw is daarvoor zeven dagen per week opengesteld van negen uur ’s morgens tot tien uur ’s avonds. De studenten moeten allemaal op de fiets komen. We kijken welke vakken we digitaal kunnen aanbieden en welke fysiek. Normaal kunnen er zestien studenten in een dansstudio, dat is nu de helft. Dus dat betekent ook extra kosten qua personeel. We hebben ook allerlei protocollen en looplijntjes gemaakt. De uitwisselingen zijn in ieder geval tot 1 januari stopgezet.“
"Dans is per definitie internationaal. Het is een taal zonder woorden die iedereen spreekt."

Wat is de grootste bedreiging van de crisis?
“Door de anderhalve-meter-maatregel kunnen we nu niet het curriculum aanbieden dat professionele dansers nodig hebben. Dans is contact met de ander. We kunnen alleen lessen in solo’s geven, maar niet in partner- en groepswerk. Met partnerwerk moet je in het eerste jaar beginnen want dat kost een paar jaar om dat goed aan te leren. Dat is echt een heikel punt. Als deze pandemie aanhoudt zal dit vak veranderen. Dat zal effect hebben op de dansopleidingen. In het derde studiejaar maken we altijd een tournee langs dertig theaters. Hopelijk kan dat vanaf januari weer. Maar we moeten nu goed nadenken over het repertoire. Een stuk waar de dansers anderhalve meter van elkaar afstaan, is saai en mist zeggingskracht.“
Heeft deze crisis gevolgen voor jullie internationaliseringsbeleid?
“Nee, want het internationale aspect van de opleiding is en blijft essentieel. Dans is per definitie internationaal. Het is een taal zonder woorden die iedereen spreekt. We staan in Nederland met dans heel hoog aangeschreven en zijn een magneet voor het hele internationale veld. Als we willen aansluiten bij het topniveau van deze gezelschappen, moet je daarvoor de beste studenten selecteren. Dan kun je niet alleen talent uit Nederland halen. Dus we hebben dat internationale veld echt nodig.
De internationale component verrijkt de studenten ook. Ze leren zo veel van elkaar en dat vormt ze tot mooie mensen en artiesten. Wij geloven in die aanpak.”
Caroline Harder, hoofd bachelor Dans bij Codarts Rotterdam

Blik op de toekomst van internationalisering in het onderwijs
Lees ook het interview met Bert van der Zwaan over de toekomst van de universiteit.
Lees ook het interview met Karen Peters over de toekomst van het primair onderwijs.
Lees ook het interview met Bertina Cornelissen over de toekomst van het voortgezet onderwijs.
Lees ook het interview met John van der Vegt over de toekomst van het middelbaar beroepsonderwijs.