Wereldburgerschap en internationalisering in verbinding
De relatie tussen wereldburgerschap en internationalisering stond centraal tijdens een hybride webinar op 7 februari. Deelnemers aan het webinar waren vertegenwoordigers uit het onderwijs, het onderzoeksveld en het bedrijfsleven. Zij gingen ook in op de vraag hoe we internationale competenties terugzien op de arbeidsmarkt voor mbo-, hbo- en wo-afgestudeerden. In dit artikel delen we de belangrijkste inzichten en vraagstukken uit het webinar.
Op de foto v.l.n.r. Heester Zeeman-Hofstee (Nuffic), Jos Beelen (De Haagse Hogeschool), Paul Hugenholtz (Uturn), Kevin Sikma (UVW, EURES), Ella Put (Nuffic), Bregje Wijsenbeek (Nuffic), Anouk Vermeulen (Nuffic).
Verwevenheid wereldburgerschap en internationalisering
De terminologie en begripsverwarring vliegen je soms om de oren merken Jos Beelen, lector Global Learning aan De Haagse Hogeschool, links op de foto, en Laurence Guérin, lector Wereldburgerschap aan De Haagse Hogeschool en practor Burgerschap bij het ROC van Twente, op. Ondanks de verweving tussen de concepten Wereldburgerschap en Internationalisering zijn deze termen niet per definitie hetzelfde, stelt Guérin: “Als je wereldburgerschap echt definieert als [dat we, red.] onze studenten laten oefenen met kritische participatie over wereldvraagstukken dan is het niet vanzelfsprekend dat wereldburgerschap een onderdeel is van internationalisering”.
Wicked problems
Toch zien zowel Beelen als Guérin die mogelijkheid tot verbinding tussen de twee begrippen door studenten internationaal en interdisciplinair samen te laten werken aan wicked problems. Studenten gaan dan aan de slag om (deel)oplossingen te bedenken voor wereldse vraagstukken, zogenoemde wicked problems in verbinding met het lokale.
Een voorbeeld van de verbinding tussen de twee begrippen is te vinden bij de Haagse Hogeschool in de minor Kinderrechten. Studenten Pabo, Rechten, Social work en Pedagogiek werken samen met hun peers in Zuid-Afrika. In deze minor is een belangrijk doel om studenten mee te geven wat hun verantwoordelijkheid als wereldburger is binnen een specifieke beroepscontext.
“Bedenk een project waar studenten echt goed nadenken over deze wereldvraagstukken in een internationale context.”
-Laurence Guérin
Vervolgvragen
In vervolgstappen richten Beelen en Guérin zich op vragen als: hoe verhoudt digitale samenwerking zich tot internationalisering en burgerschap? Zo noemt Beelen dat virtual exchange (zoals COIL en virtuele internationale samenwerking) een opstapje kan zijn voor internationalisation at home en wereldburgerschap. Maar hoe integreer je dit in een leerlijn burgerschap en internationalisering? Beelen benadrukt: “Zorg ervoor dat internationalisation at home verder gaat dan keuzevakken voor een kleine groep studenten.”
Internationale competenties
Het merendeel van werkgevers vraagt naar internationale competenties. Dit komt naar voren uit onderzoek van Nuffic naar startersvacatures in het mbo, hbo en wo. Het onderzoek neemt het model voor internationale competenties als basis. Bregje Wijsenbeek , beleidsmedewerker Kennis Strategie en Innovatie bij Nuffic, licht toe dat vooral naar internationale competenties - zoals zelfstandigheid, communicatie en samenwerken - wordt gevraagd in vacatureteksten. De meeste internationale competenties komen terug bij management- en communicatievacatures. Opvallend is dat er weinig internationale oriëntatie en interculturele vaardigheden staan in vacatures voor bestuurdersfuncties en banen in het onderwijs, terwijl het daar juist zo van belang is volgens Wijsenbeek.
Verankering in curriculum
Eén van de aanbevelingen uit het onderzoek naar vacatureteksten van Nuffic, is om internationale competenties te verankeren in het curriculum. Laat studenten daarbij gericht en intentioneel werken aan de ontwikkeling van internationale competenties en persoonlijke groei, tipt Wijsenbeek. Een andere aanbeveling uit het Nuffic-onderzoek is het creëren van meer bewustzijn bij werkgevers over het belang van internationale competenties.
“Het is mensenwerk: je hebt te maken met mensen, met gevoel. Dus daarbij moet je echt wel ‘open minded’ zijn als je een gesprek met kandidaten aangaat.”
- Kevin Sikma
Bewustwording bij werkgevers
Bij Kevin Sikma, landelijk adviseur werkgeversdiensten UWV EURES, op de foto rechts en Paul Hugenholtz, Countrymanager Germany bij Uturn, op de foto midden, zit het wel goed met dat bewustzijn. Hugenholtz, alumnus van het Scheepvaart en Transport College en de Hogeschool Rotterdam: “Negentig procent van het [internationale competentie, red.] model komt echt heel mooi overeen met wat ik bij mijzelf herken.” Het gaat verder dan het spreken van een andere taal; met name de open houding en de zelfstandigheid zijn belangrijk in zijn werk in de logistiek.
Een open blik
Sikma onderschrijft ook de conclusies uit het onderzoek van Nuffic naar vacatureteksten. Voor hem geldt dat algemene communicatieve vaardigheden en het kunnen luisteren naar de ander, essentieel zijn voor het werken bij UWV en bij andere publieke organisaties. “Het is mensenwerk; je hebt te maken met mensen, met gevoel. Dus daarbij moet je echt wel open minded zijn als je een gesprek met kandidaten aangaat.”
In zijn werk voor UWV EURES waar hij zich bezighoudt met Europese arbeidsmobiliteit, ziet Sikma echter dat niet alle bedrijven zich bewust zijn van deze internationale competenties bij het ontvangen van internationale werknemers: “Is jouw organisatie daar eigenlijk wel al klaar voor om mensen te integreren op de werkvloer die anderstalig zijn, een andere manier van werken hebben, anders kijken naar jullie organisatie?”
“Zorg ervoor dat internationalisation at home verder gaat dan keuzevakken voor een kleine groep studenten.”
- Jos Beelen
Internationale setting
Sikma en Hugenholtz werken veel in het buitenland en met internationale collega’s waardoor dit van hen vereist dat zij zich goed kunnen bewegen in een internationale setting. Daar leer je veel van is hun ervaring. Sikma: “Als Nederlanders zijn wij best wel direct, dat wordt niet altijd goed ontvangen. Wees je ervan bewust dat als jij met iemand een gesprek aangaat, dat je ook af en toe eens zal moeten luisteren naar wat daar gezegd wordt. Je kunt je altijd aanpassen aan andere gewoonten en manieren van werken.”
Leerzame tijd
Beiden benadrukken hun leerzame tijd tijdens hun studie en stage in het buitenland. Toch hoef je niet per se de grens over om internationale competenties en een internationaal netwerk op te bouwen. Hugenholtz: “De diversiteit aan perspectieven en ervaringen vind je ook in Nederland”. Anouk Vermeulen (projectleider internationalisation at home hoger onderwijs bij Nuffic) concludeert: “Internationale competenties zijn van belang voor iedere student. De mogelijkheden om internationalisation at home en wereldburgerschap te blijven integreren in het onderwijs is daarom essentieel, ook voor een werelds arbeidspotentieel.”
Dit event was een vervolg op het symposium gehouden in mei 2022. Lees hier meer over in het artikel 'Internationalisering en wereldburgerschap: twee werelden?'
Meer weten?
Wil je meer weten over internationalisation at home en wereldburgerschap? Neem dan contact op met Hester Zeeman-Hofstee (mbo), via hzeeman@nuffic.nl, of Anouk Vermeulen (hoger onderwijs), via avermeulen@nuffic.nl.
Of laat je inspireren door lid te worden van onze LinkedIn-groepen zodat je altijd op de hoogte blijft en in contact komt met collega's:
