Ongelijkheid in studentenmobiliteit

Welke negatieve effecten kan internationalisering hebben? En wat zit er onbedoeld in het beleid van jouw instelling, dat daaraan bijdraagt?
De nieuwe publicatie ‘Inequalities in Study Abroad en Student Mobility’ biedt inzicht.
Geschreven door Nuffic

Naar aanleiding van de recente publicatie van ‘Inequalities in Study Abroad en Student Mobility’ spraken we met Suzan Kommers, bedenker en hoofdredacteur van het boek, en Adinda van Gaalen, zij schreef een van de hoofdstukken. Beiden werken als onderzoeker voor Nuffic.

Kansenongelijkheid

Voordat Suzan Kommers als onderzoeker bij Nuffic kwam werken, deed ze haar PhD in de Verenigde Staten. Ze onderzocht hoe door internationalisering in het hoger onderwijs ongelijkheid in de samenleving vergroot wordt. “In de VS zie je heel duidelijk dat goed onderwijs minder toegankelijk is voor mensen uit lagere sociaaleconomische klassen. Dat begint al met het basisonderwijs. Het hoger onderwijs wordt gezien als een investering in je toekomst. Hoe beter het onderwijs, hoe duurder. Studeren in het buitenland komt boven op de toch al hoge kosten en is daardoor al helemaal iets voor geprivilegieerde studenten.”

Ook in Nederland

“In Nederland is dat niet zo extreem als in de VS”, zegt Kommers, “maar de studiefinanciering afschaffen helpt niet om iedereen gelijke kansen te bieden. En internationalisering is ook in Nederland niet voor iedereen even toegankelijk.” Tegenover die ontwikkeling staat de toenemende aandacht voor inclusie, diversiteit en gelijke kansen, wereldwijd. Hoe zorg je als onderwijsinstelling dat je daaraan bijdraagt, en niet aan vergroting van de kansenongelijkheid?

Lees meer over diversiteit en inclusie binnen internationalisering.

"Hoe zorg je als onderwijsinstelling dat je niet bijdraagt aan vergroting van kansenongelijkheid?"
- Suzan Kommers

Uit die vraag ontstond het idee achter deze publicatie. Samen met associate professor Krishna Bista van de Amerikaanse Morgan State University selecteerde Kommers elf onderzoekers die actief zijn op het gebied van internationalisering van onderwijs. In hun bijdragen wordt kansenongelijkheid binnen internationalisering geanalyseerd aan de hand van de praktijk, en verslagen van studenten.

Analyse

Adinda van Gaalen is werkzaam voor Nuffic als beleidsmedewerker en onderzoeker en ze is PhD kandidaat bij de Universiteit Gent. Ze schreef voor deze publicatie het eerste hoofdstuk: ‘Mapping Undesired Consequences of Internationalization of Higher Education’. Ze bracht met behulp van het raamwerk achter de Sustainable Development Goals, verschillende mogelijke negatieve effecten van internationalisering in kaart.

Over de al genoemde (on)toegankelijkheid van internationalisering zegt Van Gaalen: “Sommige studenten krijgen kansen die andere niet kunnen pakken. Dat kan allerlei sociaaleconomische oorzaken hebben. Hun wens om naar het buitenland te gaan stuit misschien op zo veel twijfels uit hun omgeving dat ze daar uiteindelijk voor zwichten. Of ze hebben bijvoorbeeld een baan naast hun studie en kunnen het zich niet veroorloven om die kwijt te raken.”

"Je studenten massaal per vliegtuig laten reizen, is al snel in strijd met je duurzaamheidsbeleid. Hoe vind je alternatieven?"
- Adinda van Gaalen

Vliegen of niet vliegen

Een ander bekend en niet minder ongewenst aspect van internationalisering dat Van Gaalen behandelt is het dilemma van duurzaamheid vs. mobiliteit. “Dat staat al enige tijd op de agenda van veel onderwijsinstellingen. Aan de ene kant zien zij de waarde van een internationale ervaring en willen zij die hun studenten, en staf, graag meegeven. Maar als je je studenten massaal per vliegtuig laat reizen, is dat al snel in strijd met je duurzaamheidsbeleid. Hoe vind je hierin verantwoorde alternatieven?”

Eenheidsworst

Van Gaalen signaleert nog een mogelijk ongewenst effect van internationalisering. “Bijdragen aan diversiteit is een van de voornaamste doelen van internationalisering”, stelt ze. “Maar een ontwikkeling als het Bolognaproces lijkt juist uniformisering te stimuleren. Universiteiten beconcurreren elkaar wereldwijd. Successen worden gekopieerd; afwijken van de standaard krijgt weinig waardering. Lopen we niet het risico dat, in het grote geheel, alles juist steeds meer hetzelfde wordt?”

Beleid tegen het licht

Onderzoekers, bestuurders en beleidsmakers in het middelbaar en hoger onderwijs kunnen door dit boek zicht en grip krijgen op de ongewenste effecten van internationalisering. “Het is een verzameling wetenschappelijke artikelen, dus verwacht geen praktische tips om internationalisering in drie stappen inclusief te maken”, zegt Suzan Kommers, “maar het boek geeft je wel handvaten om je beleid tegen het licht te houden, en te onderzoeken hoe je binnen jouw instelling internationalisering toegankelijker maakt voor álle studenten.”

Geïnteresseerd in deze publicatie?

Lees meer over Inequalities in Study Abroad and Student Mobility en bestel hem met 20% korting. Gebruik daarvoor code BSM20.

Lees meer over duurzaam internationaliseren en diversiteit en inclusie binnen internationalisering.

Altijd op de hoogte blijven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.