Onderzoek: internationale competenties cruciaal voor arbeidsmarkt

Veel van de 1,3 miljoen studenten in Nederland komen na hun opleiding of studie terecht in een internationale omgeving. Zo werkt vier op de tien Nederlanders met een baan bij een multinational. Maar ook andere afgestudeerden krijgen na hun studietijd te maken met collega’s, klanten en toeleveranciers uit andere landen en culturen.

Mede daarom stelde de Onderwijsraad in 2016 vast dat iedere leerling en student in Nederland het onderwijs ‘internationaal competent’ moet verlaten. Dit betekent dat studenten beschikken over de oriëntatie, kennis en vaardigheden die hen in staat stellen om te communiceren, samen te werken en te reflecteren in internationale contexten in binnen- en buitenland.

Drie categorieën competenties

Dat roept de vraag op: in hoeverre vragen werkgevers in hun vacatures eigenlijk naar deze internationale competenties? En welke dan precies? Voor een antwoord voerde Nuffic een geautomatiseerde tekstanalyse uit onder 31.000 online vacatures die gericht zijn op startende mbo’ers, hbo’ers en wo’ers. Daarbij maakten de onderzoekers gebruik van het model ‘Internationale competenties studenten’ (pdf), dat competenties onderverdeelt in drie categorieën: interculturele competenties, internationale oriëntatie en persoonlijke ontwikkeling.

De Onderwijsraad vindt dat iedere leerling en student in Nederland het onderwijs ‘internationaal competent’ moet verlaten

De onderzoekers benadrukken dat internationale competenties – met name die behoren tot de categorie ‘persoonlijke ontwikkeling’ – niet uitsluitend worden opgedaan door internationale ervaringen, maar daar wel een leeropbrengst van zijn. Daarnaast zijn het zonder uitzondering vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen gedijen in een internationale omgeving.

Maatschappelijke betrokkenheid

Uit het onderzoek blijkt dat er gemiddeld 2,3 internationale competenties per vacature worden gevraagd. Werkgevers vragen het vaakst naar competenties behorend tot de categorie persoonlijke ontwikkeling: 72% van de vacatures vraagt minimaal één keer naar een dergelijke competentie. Het gaat dan met name om vaardigheden als communicatie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.

Werkgevers vragen aanzienlijk minder naar competenties uit de andere twee categorieën, internationale oriëntatie en interculturele competenties. Deze komen voor in respectievelijk 23% en 29% van de geanalyseerde vacatureteksten. Het gaat hierbij onder meer om kennis van talen en culturen, tolerantie en respect, maar ook om politieke en maatschappelijke betrokkenheid.

Verschillen ho en mbo

Wel worden internationale oriëntatie en interculturele competenties aanzienlijk vaker gevraagd in ho- dan in mbo-vacatures. 36% van de ho-vacatures bevat minimaal één internationale competentie die onder de categorie internationale oriëntatie valt, bij mbo-vacatures is dit maar 18%. Bij interculturele competenties zijn deze percentages respectievelijk 42% en 24%. Twee op de tien mbo-vacatures bevat geen enkele internationale competentie, twee keer zoveel als bij ho-vacatures.

Daarnaast wordt duidelijk dat Engelstalige vacatures veel internationaler georiënteerd zijn dan Nederlandstalige vacatures. Engelstalige vacatures bevatten gemiddeld gezien bijna twee keer zoveel internationale competenties als Nederlandstalige vacatures.

Conclusies en aanbevelingen

Het is de niet eerste keer dat onderzoek is uitgevoerd naar internationale competenties in vacatures. In 2020 werd een vergelijkbaar onderzoek (pdf) uitgevoerd, alleen op veel kleinere schaal en zijn alleen mbo-vacatures onderzocht. Er zijn daarom ook geen vergelijkingen te maken of trends te ontwaren. Wel komen de onderzoekers tot diverse conclusies en aanbevelingen.

“Er lijkt een discrepantie te bestaan tussen de internationale en interculturele vaardigheden die daadwerkelijk nodig zijn in een internationaal georiënteerde economie en de mate waarin werkgevers naar deze competenties vragen”, aldus Astrid.

Bewustzijn vergroten

Eén van de aanbevelingen luidt dan ook dat het bewustzijn omtrent internationale competenties bij werkgevers zou moeten worden vergroot.

Begeleiding cruciaal

De ontwikkeling van internationale competenties staat en valt bij ondersteuning. “Een goede voorbereiding, reflectie en de begeleiding voor, tijdens en na een internationale ervaring zijn cruciaal voor het ontwikkelen van internationale competenties”, zegt Gabriela.

“Internationaal coördinatoren en stagebegeleiders zouden de ontwikkeling dan ook kunnen stimuleren door studenten er gericht aan te laten werken, en ze na de internationale ervaring erop te laten reflecteren. De kans is immers groot dat studenten deze competenties nodig zullen hebben in hun eerste functie op de arbeidsmarkt.”