Internationalisation at home: wat is jouw rol als leidinggevende?

Enthousiaste docenten die aan de slag willen met internationalisation at home, die wil je als leidinggevende ondersteunen. Hoe doe je dat ? Wat hebben ze van jou nodig? ‘Enthousiasme is mooi, maar breng structuur in die passie.’

Hij wil het eerst duidelijk gezegd hebben. ‘Wereldburger word je niet alleen, maar samen’, aldus Jos Beelen. Beelen is Lector Global Learning bij De Haagse Hogeschool. ‘Het doel van internationalisation at home (IaH) is om andere perspectieven aan te brengen: elders ter wereld gaat het er anders aan toe dan hier.’

Margo Koopman, directeur College voor Onderwijs, Sport & Welzijn van ROC van Twente, beaamt dat. ‘Van jongs af aan reisde ik naar het buitenland. Het maakte me volwassen. Ik leerde om oordelen uit te stellen, met andersdenkenden en -doeners te luisteren samen te werken.’ IaH heeft meerwaarde voor alle studenten, benadrukt ze. ‘Je laat ze kennismaken met culturele diversiteit, ongeacht hun achtergrond en studie. Wanneer je studenten wilt opleiden tot kritische denkers en doeners, die zich staande kunnen houden in een snel veranderende maatschappij, dan zijn juíst interculturele competenties nodig.’ Soms is er bij internationalisering sprake van hobbyisme van individuele docenten, merkt Beelen. ‘Breng als leidinggevende structuur in die passie. Zorg dat internationalisering een geïntegreerd onderdeel van het curriculum wordt.’ Maar hoe dan? Wat hebben mensen van jou als leidinggevende nodig? Jos Beelen en Margo Koopman geven antwoord op deze vragen.

Wat is de rol van de leidinggevende als het gaat om internationalisation at home vastleggen in het curriculum?

Beelen: IaH kan het beste bottom-up gebeuren. Het is naïef van de top om te denken: als we dit in het beleid zetten, gebeurt het wel. Als je er geen strategie aan verbindt, dan is het uiteindelijk niet levensvatbaar.’ Koopman: ‘Het allerbelangrijkste is commitment, want internationalisering opnemen in het curriculum is geen verplichting. Als collega’s dit onderwerp oppakken dan moet je het serieus nemen. Daarmee begint het. Vervolgens is draagvlak creëren belangrijk. Dat het niet bij die ene enthousiaste docent blijft, maar dat je het team meekrijgt.’

‘Wij hebben internationalisering in ons curriculum opgenomen bij het vak Mens in de Maatschappij (MindM). Een soort Burgerschap-plus. Tijdens de Week van Internationalisering worden er schoolbreed internationale ontmoetingen georganiseerd. Dan gaat het echt leven.’

Draagvlak creëren…maar hoe?

Beelen: ‘Vraag jezelf als leidinggevende af welke mensen je wilt meekrijgen. Kijk naar de champions, de trekkers, met vaak jarenlange ervaring in het onderwerp. En vergeet de latent advocates niet. Docenten die zich nog niet met internationalisering bezighouden maar daarin wel interesse hebben. Vraag daar tijdens functioneringsgesprekken naar. Weer eens wat anders dan de usual suspects.’

‘Wanneer docenten buitenlandse partners bezoeken, faciliteer als leidinggevende gesprekken met de partnerinstelling over hoe zij hun curricula internationaliseren. Dan kun je benchmarken, jezelf vergelijken met andere onderwijsinstellingen. Dergelijke reizen zijn laagdrempelig en kunnen met Erasmusplus worden gefinancierd.’ Koopman: ‘Stel docenten in de gelegenheid naar een ander land te gaan vanuit een onderzoek- of onderwijsvraag. Een collega die bijvoorbeeld wil zien hoe de kinderopvang in Turkije werkt. Dat werkt inspirerend. Als jij enthousiast bent over je ervaring met andere culturen, dan gun je dat toch ook je collega’s en studenten?’

Beelen: ‘Vraag alumni wat zij ondervinden in de werkpraktijk, welke internationale competenties volgens hen in het curriculum nodig zijn. Docenten – en dan denk ik aan de niet-kampioenen - luisteren beter naar alumni dan naar hun enthousiaste collega die al twintig jaar roept: doe eens wat aan internationalisering!’

Als een leidinggevende niet het internationale vuur heeft, is het dan een verloren zaak?

Koopman: ‘Nou…het hangt ook af van de opleiding waar het team verantwoordelijk voor is. Internationalisering leeft meer bij opleidingen als Toerisme, dan bij Techniek, bij zowel studenten als docenten. Wat overigens niet betekent dat daar geen nut of noodzaak voor is. In de logistiek bijvoorbeeld wordt de arbeidsmarkt steeds internationaler. Ons roc vindt het belangrijk dat alle studenten kennis maken met internationalisering. Wij hebben daarom het practoraat Internationalisering ingericht, waar docent-onderzoekers bekijken hoe we internationalisering verder kunnen inbedden binnen het onderwijs.’

Wat is voor een leidinggevende het lastigst?

Beelen: ‘Drie samenhangende zaken. Gebrek aan strategie in de instelling, gebrek aan ondersteuning van docenten bij het internationaliseren van leeruitkomsten en toetsing, en het gebrek aan verbinding tussen de stakeholders. Daarbij gaat het om docenten en curriculumontwikkelaars, onderwijskundigen, en internationaliseerders.’

‘Onderwijskundigen zijn vaak niet meegenomen in de discussie over internationalisering, dus die voelen zich niet aangesproken om aan te haken. Laat onderwijskundigen zich ontwikkelen in internationalisering, zodat ze het thema kunnen laten terugkomen in hun werk met docenten. Zo maak je het duurzaam.’

Koopman: In de praktijk is het lastig om ruimte en tijd te creëren voor docenten in hun Plan van Inzet. Ad-hoc initiatieven stranden vaak omdat ze niet structureel zijn en komen er dan extra bij Docenten zitten vaak vol in het rooster. Neem het op in de jaarcyclus wanneer de plannen voor het nieuwe studiejaar gemaakt worden. Welke activiteiten wil je oppakken, welke docenten willen zich hiervoor inspannen en hoeveel fte heb je nodig?

Als je als leidinggevende IaH in het curriculum belangrijk vindt, faciliteer het dan ook ruimhartig.

Geschreven door Sang-Ah Yoo