Internationale afgestudeerde biedt bedrijfsleven meer voor- dan nadelen

Dat blijkt uit het onderzoeksrapport Internationale afgestudeerden op de werkvloer – Het perspectief van de werkgever. Voor dit onderzoek hebben 382 werkgevers een enquête ingevuld en hebben 34 vertegenwoordigers van bedrijven gesprekken gevoerd met de onderzoekers.

Wanneer een internationale werknemer aan een Nederlandse universiteit of hogeschool is afgestudeerd, levert dit extra profijt op voor het bedrijf. Dit diploma voldoet al aan de Nederlandse normen, en de afgestudeerden zijn al bekend met de Nederlandse samenleving en cultuur. Nadelen worden ook genoemd: vooral taalbarrières en administratieve lasten. Maar die wegen minder zwaar dan de voordelen. Daarnaast zijn de bevraagde werkgevers van mening dat de aansluiting van het hoger onderwijs op de arbeidsmarkt beter kan.

Onderzoek naar werkgeversperspectief

Van de buitenlandse studenten blijft ongeveer 25 procent na het afstuderen in Nederland. Naar deze groep is al vaker onderzoek gedaan, vooral kwantitatieve analyses en vanuit het perspectief van de studenten zelf. “Nu werd het tijd om dit onderwerp vanuit de werkgevers te belichten”, licht hoofdonderzoeker Elli Thravalou toe.

Uit dat eerdere onderzoek van o.a. Nuffic bleek dat het betreden van de Nederlandse arbeidsmarkt voor internationale afgestudeerden een uitdaging kan zijn. Velenn krijgen te maken met praktische, financiële en taalkundige hindernissen. Ongeveer een derde ervaart discriminatie tijdens het werk of bij sollicitatiegesprekken.

Obstakels

Ook Thravalou hoorde dit terug in de gesprekken met werkgevers. “Zelfs als er bij een bedrijf een personeelstekort is, moeten managers soms echt een drempel over voordat ze besluiten een internationale afgestudeerde aan te nemen.”

Maar bedrijven die wel ervaring hebben met internationals, ervaren vooral de pluspunten. “Internationale afgestudeerden brengen andere perspectieven in de organisatie, ze nemen persoonlijke kwaliteiten mee, en beschikken over gespecialiseerde kennis. Nieuwe perspectieven helpen bedrijven vaak om te innoveren. Zo kunnen internationale werknemers een belangrijke bijdrage leveren aan het algehele succes van een bedrijf.”

Miscommunicatie

Als werkgevers nadelen ervaren, betreffen die vaak de taal. Thravalou: “Drie op de tien werkgevers zien regelmatig problemen ontstaan door taalbarrières. Bijvoorbeeld miscommunicatie bij werkinstructies. Ze zijn bang dat het werk daardoor minder goed verloopt. Daarnaast missen internationals, volgens werkgevers, een deel van de sociale interacties tijdens het werk, doordat ze de taal niet goed beheersen.”

Administratieve lasten vormen een ander nadeel. “Dat geldt vooral wanneer bedrijven werknemers van buiten de Europese Unie aannemen. Werkgevers ervaren de procedure voor een werkvergunning voor deze groep als ingewikkeld, duur en tijdrovend. Grote of internationaal opererende bedrijven hebben meestal wel een afdeling die dit regelt, maar voor kleine bedrijven is dit heel moeilijk. De werkgevers zouden hiervoor graag meer steun van de overheid krijgen.”

Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt

Daarnaast merken werkgevers op dat universiteiten en hogescholen meer kunnen doen om internationale studenten voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Thravalou: “Volgens een aantal werkgevers in ons onderzoek focussen sommige onderwijsinstellingen meer op het opleiden en niet op de voorbereiding op werk. Werkgevers vinden dat ze meer een brugfunctie zouden kunnen vervullen.”

“Als suggesties noemen ze bijvoorbeeld een specifieke contactpersoon bij universiteiten en hogescholen waar bedrijven kunnen aankloppen, en cursussen Nederlands tijdens de opleiding. Volgens werknemers zouden instellingen ook meer kunnen doen voor het faciliteren van stages.”

"Inspanningen nog niet altijd zichtbaar"

Hayke Everwijn, senior beleidsadviseur Onderwijs aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is blij met het onderzoek. “Dit onderwerp leeft erg, wij zijn er zelf ook mee bezig”, zegt ze in een reactie. “Universiteiten werken steeds vaker samen met werkgevers en maatschappelijke partners.

Denk aan werkveldcommissies die meedenken over hoe we zo goed mogelijk opleiden voor de banen van de toekomst. Binnen faculteiten worden ‘career services’ aangeboden om studenten te helpen bij hun oriëntatie op de arbeidsmarkt. Maar uit het rapport maak ik op dat dit nog niet altijd zichtbaar is voor werkgevers en dat het nog beter kan.”

Ze vervolgt: “Sommige aanbevelingen van werkgevers in het rapport zijn lastig vorm te geven in de praktijk. Verplichte taalcursussen voor internationale studenten bijvoorbeeld. En we willen de studenten keuzevrijheid bieden, een stage is regelmatig een keuze en niet verplicht, afhankelijk van de opleiding. Een curriculum heeft beperkte ruimte. Het is dus schipperen tussen verschillende aandachtsgebieden.”

Voor het organiseren van een vaste contactpersoon geldt hetzelfde. “Een begrijpelijke behoefte, maar we moeten goed kijken hoe we dat organiseren: helpt een contactpersoon op instellingsniveau of zoeken werkgevers verbinding op het niveau van het vakgebied?”

Basic Dutch

De VU biedt een cursus Basic Dutch On Campus aan, die steeds meer studenten trekt. Everwijn waarschuwt werkgevers echter om niet al te hoge verwachtingen te hebben van het taalniveau dat internationale afgestudeerden kunnen bereiken tijdens hun opleiding. “Internationale studenten moeten het leren van een vreemde taal combineren met alle andere uitdagingen waar ze voor staan in een vreemd land. Daar komt bij dat jongeren gemakkelijk overschakelen naar het Engels; dat helpt niet om je het Nederlands eigen te maken, wel in het onderling samenwerken en de sociale binding.”

“Tot slot wil ik graag kwijt dat ik het mooi vind om te lezen dat werkgevers culturele diversiteit in hun bedrijf als een voordeel ervaren. Bij de VU zien wij diversiteit als een groot goed. Ons onderwijsconcept heet niet voor niets Mixed Classroom. Ik ben blij dat dit in de werkpraktijk ook als een verrijking wordt ervaren.”