Onderzoek: Hoger onderwijs belangrijke aanvoerroute voor kenniswerkers

Vijf jaar na afstuderen is bijna een kwart van de internationale studenten nog in Nederland. En ongeveer driekwart van hen heeft dan een baan. De nettobijdrage van internationale studenten aan de Nederlandse staatskist neemt toe. Dat blijkt uit ons nieuwe onderzoek naar de blijfkans van internationale studenten.

Tussen 2006-07 en 2015-16 studeerden in totaal 138.640 internationale studenten af in het Nederlandse hoger onderwijs. Het gaat in totaal om bijna 33.500 internationale studenten die langer dan vijf jaar in Nederland blijven.

Overheid, onderwijs en zorg voorname werkgever

De sector Overheid, onderwijs en zorg is voor internationale studenten die langer dan vijf jaar na afstuderen in Nederland blijven een relatief grote werkgever, blijkt uit het onderzoek. Van ongeveer een derde van de werkende afgestudeerden is door de uitvraging van data niet bekend in welke sector ze zijn gaan werken.

Van de afgestudeerden van de cohorten 2006-07 tot en met 2015-16 waarvan de branche wél bekend is, werkt 36% vijf jaar na slagen in de sector Overheid, onderwijs en zorg. Dit zijn 5.300 afgestudeerde internationale studenten. Ook de sectoren Zakelijke dienstverlening (29%) en Handel, vervoer en horeca (14%) zijn populair onder werkende afgestudeerde internationale studenten.

“Sterker nog, voor ons zijn ze van levensbelang. We nemen op dit moment ongeveer 300 mensen per maand aan. Een flink deel daarvan komt direct van de universiteit”, zegt Bijma. “Zelfs als we het voor elkaar zouden krijgen dat alle jongeren van Nederland een studierichting gaan doen waar een tekort is, dan nog redden we het niet. We hebben de internationals gewoon keihard nodig.”

Verschillen per regio

Als uitbreiding van eerdere stayratestudies van Nuffic, keek Elfferich ook naar de verschillen per arbeidsmarktregio. Groot Amsterdam blijkt erg populair. “Ongeveer een derde van de werkzame internationale oud-studenten in Nederland werkt vijf jaar na afstuderen in deze regio”, zegt Elfferich.

Noord- en Zuid-Holland zijn de populairste woonprovincies, zo constateerde de Nuffic-onderzoeker. Bijna de helft (49%) van de blijvende afgestudeerden woont vijf jaar na afstuderen in een gemeente binnen één van deze provincies.

“Per studierichting zijn er wel verschillen te zien waarin de Randstad niet op nummer één staat. Bij de studierichting techniek is Zuidoost-Brabant waar Brainport Eindhoven ligt, bijvoorbeeld de populairste arbeidsmarktregio”, aldus Elfferich.

Volgens Bijma kiezen veel afgestudeerde studenten nu nog liever voor de Randstad. “Dat heeft vooral te maken met de aantrekkelijkheid van de leefomgeving. We merken dat de regio Eindhoven daarin nog een beetje tekortschiet. Het is dus ook belangrijk daarin te investeren. Al zien we dat er veel in positieve zin verandert en de regio steeds internationaler wordt. Er is ondertussen bijna geen nationaliteit te bedenken waarvan er geen community in de Brainportregio is.”

Relatief meer blijvers uit niet-EER-landen

In het rapport valt volgens Elfferich verder op dat internationale studenten van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) relatief vaker in Nederland blijven dan oud-studenten uit de EER. “Voor studenten die niet uit de EER komen, is de stayrate na vijf jaar 38 procent. Van de studenten uit de EER verblijft na diezelfde tijd nog 19 procent in Nederland. Dat is een substantieel verschil.”

Bekijk zelf de verschillen tussen EER en niet-EER studenten in het interactieve dashboard

Wil je meer data uit dit onderzoek visualiseren? Ga naar het volledige dashboard (in het Engels).

Elfferich stipt drie mogelijke redenen aan voor de verschillen. “Internationale studenten van binnen de EER hebben meer bewegingsvrijheid binnen dit gebied. Daardoor is het voor hen makkelijker om na afstuderen in een ander EER-land aan het werk te gaan. Visumplichtige afgestudeerden van buiten de EER hebben die bewegingsvrijheid niet of minder”, zegt Elfferich.

Daarnaast blijven niet-EER afgestudeerden mogelijk vaker door de relatieve aantrekkelijkheid van de Nederlandse arbeidsmarkt. Ook het feit dat de internationale studenten van buiten de EER veel vaker een wo-master volgen dan de studenten uit EER-landen kan een verklaring van het verschil zijn. Deze studenten kunnen in principe direct na hun afstuderen terecht op de arbeidsmarkt, staat in het onderzoek.

“We nemen deze oud-studenten over het algemeen genomen graag aan”, zegt Bijma. “Ze hebben al een beeld van de cultuur van Nederland en weten hoe het is om hier te wonen. De kans dat ze bijvoorbeeld door heimwee-issues teruggaan naar het thuisland, is bij mensen die hier al hebben gestudeerd minder groot.”

Bekijk de 5 voornaamste conclusies uit het rapport – de tekst gaat onder de illustratie door.

Kleine verschillen blijfkans vrouwen en mannen

Het Nuffic-onderzoek richtte zich verder in aanvulling van eerdere stayratestudies voor het eerst op verschillen tussen mannen en vrouwen. Volgens Elfferich waren er geen grote verschillen te zien in de blijfkans van vrouwen en mannen. De arbeidsparticipatie van de vrouwelijke afgestudeerden is daarentegen wel net iets hoger dan die van de mannelijke afgestudeerden. Het aandeel werkenden van de blijvende groep internationale afgestudeerden neemt overigens per jaar na afstuderen toe en is vijf jaar na slagen 74%.

Bijdrage van 1,5 miljard euro aan schatkist

Ook het bruto jaarinkomen was een nieuw onderzoeksaspect in het rapport. In het eerste jaar na afstuderen, is het gemiddelde bruto jaarinkomen 32.454 euro. Vijf jaar later is dat al 45.930 euro, een stijging van ruim 41 procent. Elfferich berekende dat de studenten die in het jaar 2021-22 instromen de Nederlandse schatkist naar verwachting uiteindelijk zo’n 1,5 miljard euro opleveren.

Dankzij het sinds 2012 gevoerde overheidsbeleid en het groeiende aantal (blijvende) internationaal studenten, stijgt de totale nettobijdrage van internationale studenten, staat in het onderzoek. “Ten opzichte van eerdere onderzoeken is er steeds meer gedetailleerde data beschikbaar op basis waarvan je kunt berekenen hoe groot de bijdrage aan de Nederlandse schatkist daadwerkelijk is”, zegt Elfferich.

De totale bijdrage is vermoedelijk hoger dan 1,5 miljard euro die Elfferich heeft kunnen berekenen. “Zo zijn sommige bijeffecten, zoals familieleden die in navolg van de blijvende internationale studenten hier ook komen wonen en werken, niet in de cijfers meegenomen. Ook dat levert vermoedelijk een positieve bijdrage aan de schatkist op.”

Geschreven door: Niels Guns