Klimaatvriendelijk de wereld verkennen?

Van oudsher betekent internationalisering vaak: reizen. Op uitwisseling gaan, studeren in het buitenland, misschien op stage in een ander land. Maar anno 2021 kan niemand meer om het thema ‘klimaat’ heen. We stappen niet ‘zomaar’ meer in het vliegtuig naar de andere kant van de wereld, maar zoeken duurzame manieren om onze blik te verbreden.

Digitale oplossingen, bijvoorbeeld. Het afgelopen jaar heeft iedereen – jong én oud – gemerkt hoeveel er mogelijk is via een beeldscherm. In de wereld van de internationalisering was dat al langer bekend. Internationalisation at home biedt studenten de mogelijkheid om internationale competenties te ontwikkelen zonder dat ze daarvoor naar het buitenland toe hoeven. Dat kan dus bijvoorbeeld online.

Ecologische voetafdruk

Op het Koning Willem 1 College in Den Bosch gebeurt er op dat gebied van alles, vertelt Rob de Vrind. Als duurzaamheidscoördinator is hij nauw betrokken bij wat er op het ROC gebeurt op het gebied van ‘groen doen’. Digitaal samenwerken is daar een goed voorbeeld van: je maakt er bijna geen ‘ecologische voetafdruk’ mee, en kunt toch kennismaken met leeftijdsgenoten uit andere landen en culturen.

"Wij nemen bijvoorbeeld deel aan een Duits-Amerikaans project, waarbij studenten van alle continenten gebouwen fotograferen met 360-graden-camera’s. Ons schoolgebouw staat er ook op. Zo kun je veel leren over internationale manieren van bouwen."

eTwinning

Een populaire vorm van digitale internationalisering is eTwinning. Daarbij kun je als docent contact leggen met vakgenoten uit andere Europese landen en je klas laten samenwerken met studenten uit die landen. "Het is een enorm laagdrempelige vorm van internationalisering," vertelt Tibby van Dijk, projectmedewerker bij Nuffic.

"Met eTwinning kan de docent zijn lessen in een internationaal jasje steken." Op het online duurzaamheidsevent Groene Peper – van 25 t/m 28 mei - geeft Van Dijk, samen met projectmanager internationalisering Daniëlle Scholtes, een workshop over hoe je met eTwinning kunt werken aan duurzaamheid. "Het is namelijk duurzaam op drie manieren: je beperkt je ecologische footprint, laat studenten bewust worden van duurzame initiatieven in andere landen én investeert in een duurzame samenwerking."

Smart cities

Een voorbeeld van een eTwinning-project waar duurzaamheid centraal staat is ‘Be smart – be part’. Daarbij hebben studenten van het Koning Willem 1 College het over ‘smart cities’ met leeftijdsgenoten uit Spanje, Portugal, Duitsland en Polen. In de toekomst zullen meer en meer mensen in steden wonen: die steden moeten dus slim en duurzaam vormgegeven worden, zodat ze generatie na generatie leefbaar blijven.

Ook Rob de Vrind van het Koning Willem 1 College heeft de ervaring dat duurzaamheid een interessant onderwerp kan zijn voor digitale internationale samenwerkingsprojecten. "Ieder land kent zo z’n uitdagingen op het gebied van het klimaat, én elk land vindt eigen oplossingen. Bovendien heeft duurzaamheid een relatie met bijna ieder vak dat je kunt bedenken. Er wordt vaak gedacht aan energietransitie, maar je kunt het ook hebben over duurzame businessmodellen. Wij doen het in Nederland bijvoorbeeld heel goed met de elektrische fietsen, die ook in andere landen heel interessant kunnen zijn – denk maar aan bergachtig gebied."

Van student tot wereldburger

Bij de ontwikkeling van student tot wereldburger zijn internationale competenties onmisbaar. Denk aan een open-minded houding, durven communiceren in een vreemde taal, kunnen omgaan met culturele verschillen. Kun je dat soort competenties ook opdoen bij internationalisation at home? "Docenten stellen die vraag vaak," zegt Van Dijk van Nuffic. "Maar wekenlang intensief samenwerken met leeftijdsgenoten uit een ander land, op elkaar bouwen en vertrouwen en gezamenlijk werken aan opdrachten levert ontzettend veel op. Het contact kan intensiever zijn dan tijdens een korte uitwisseling naar het buitenland."

Zoek de meerwaarde

Zulke uitwisselingen, buitenlandstages of een periode in een ander land studeren, ze zullen de komende jaren ook onderdeel blijven van internationalisering, verwacht Nikki Trip. Zij is voorzitter van Studenten van Morgen, het nationale studentennetwerk voor duurzaamheid in het Hoger Onderwijs. Zelf ging ze tijdens haar studie op uitwisseling naar Sidney. Ze vertelt het beschaamd, ‘want het is natuurlijk een ontzettend verre reis.'

De grote toegevoegde waarde van die reis was volgens haar dat ze veel kon leren over de geschiedenis en cultuur van Australië. "Ik heb er een vak gevolgd waarbij ik de inheemse bevolking vragen mocht stellen. Dat had ik van achter een beeldscherm niet gekund, al was het vanwege het tijdsverschil. Mijn tip zou dan ook zijn: als je studenten naar het buitenland laat gaan, zorg dan dat ze er dingen kunnen leren die écht meerwaarde hebben. En wat mij betreft geldt ook: hoe langer het verblijf, hoe beter je de klimaatimpact van de reis ertegen kan afwegen."

Kritisch kijken

Reizen blijft de komende jaren een vorm van internationalisering, verwacht ook De Vrind. Maar het zal er anders uitzien. "Het is goed dat we kritisch kijken naar vliegreizen en niet zomaar meer naar de andere kant van de planeet gaan. Heel veel interessante reizen, zeker binnen Europa, kunnen met bus of trein gemaakt worden." Trip voegt eraan toe: "Binnen Europa is een heel grote slag te slaan op het gebied van duurzame mobiliteit. Gelukkig maken steeds meer onderwijsinstellingen beleid om te stimuleren dat er minder wordt gevlogen en meer op andere manieren wordt gereisd."