Je moedertaal doet er toe op Kindercampus Zuidas

Van kinderen van expats tot kinderen uit de diverse wijk om de hoek. Op Kindercampus Zuidas is iedereen welkom. Ook als je nog geen Nederlands spreekt. Speciaal voor hen organiseert Hans Hardeman, leerkracht en coördinator internationalisering, de Wor(l)dclass. Een kijkje op een taalvriendelijke school in Amsterdam.
Talen van de leerlingen uit groep 4B

Wie het gebouw van Kindercampus Zuidas binnenkomt staat meteen oog in oog met de wereld. Ruim zeventig landenvlaggen markeren de nationaliteiten van de leerlingen op deze school in Amsterdam-Zuid. De afgelopen week was de nieuwste aanwinst binnengekomen, een vlag van Kirgizië. Sinds kort volgt er een jongen uit dat land les hier op school. “We hebben de wereld op de vierkante meter”, stelt Hans Hardeman. “Er zijn weinig andere basisscholen die zoveel nationaliteiten in huis hebben.”

Van expats tot vluchtelingen

Dat was niet altijd het geval. Nog geen tien jaar geleden kende de school vooral Nederlandse kinderen, met af en toe een leerling met een niet-westerse achtergrond. “Dat is nu 180 graden gedraaid. Nu heeft 80 procent van de onderbouw-leerlingen een andere nationaliteit”, vertelt Hans.

“Dat is vooral te danken aan de opkomst van de Zuidas en de komst van expats die hier bij de banken en andere bedrijven kwamen werken. Daarnaast komen er ook veel kinderen uit de wijk Buitenveldert, gelegen hier achter de school. Daar wonen ook veel niet-Nederlandstalige kinderen. Ook hebben we veel kinderen die hier als vluchteling gekomen zijn.”

Kindercampus Zuidas is aantrekkelijk voor al deze groepen leerlingen, want hier doet je moedertaal ertoe. De school staat het gebruik van moedertaal toe en gebruikt het in de lessen.

“Natuurlijk is Nederlands onze gemeenschappelijke taal”, verduidelijkt Hans. We zijn een Nederlandse basisschool. Als je nog geen Nederlands spreekt, ben je toch welkom. Dan proberen we je zo snel mogelijk de Nederlandse taal aan te leren. We gebruiken wel de moedertalen daarbij. Als je af en toe je moedertaal wilt gebruiken voor een werkstuk, een presentatie of met je vrienden te spreken dan is dat allemaal prima.”

"Veel kinderen, die het Nederlands niet beheersen of nog moeten aanleren, vallen in ons land buiten de boot omdat ze geen plek vinden op een basisschool, en een internationale school te duur is."

Hans Hardeman

Hans Hardeman van Kindercampus Zuidas

Wor(l)d Class

Speciaal voor de leerlingen die nog nauwelijks of geen Nederlands spreken heeft Hans de Wor(l)d Class opgezet. “Het is in feite hetzelfde wat je bij andere scholen een nieuwkomersklas noemt, of een schakelklas. Het verschil is dat bij ons kinderen meteen worden aangenomen en gelijk in een Nederlandstalige groep mogen meedoen. Ook al hebben ze nog geen kennis van het Nederlands.”

Een keer per dag komen ze bij Hans om intensief Nederlandse les te krijgen in de Wor(l)d Class, een combinatie van woord en wereld. Dat is een uur per dag. “Er zijn nu 32 kinderen die in de klas zitten en korter dan een jaar in Nederland wonen. Ze worden verdeeld in combi-taalklassen op leeftijd. Naarmate hun niveau Nederlands stijgt en ze langer op school zitten, bouwen we het af.”

Omdat Kindercampus Zuidas een internationaal georiënteerde school is, heeft ook het Engels een belangrijke rol als verbindende taal. “We streven er ook naar om 30 procent van ons aanbod in het Engels te doen. Dat helpt zeker voor de internationals die al op andere plekken in de wereld hebben gewoond, en waarvan de ouders Engels als moedertaal of tweede taal hebben. We doen veel instructies in twee talen om het de nieuwkomers zo makkelijk te maken. Met daarnaast ruimte voor de moedertalen.”

Moedertaal

Wat doet het met kinderen als ze zoveel ruimte krijgen voor hun moedertaal? Hans: “Wat we vooral willen bewerkstelligen is dat kinderen zien dat ook andere kinderen een andere taal spreken en nog niet zo goed zijn in het Nederlands. Dat zorgt echt voor een veilige leeromgeving. Dat is het allerbelangrijkste.”

“Alleen in een veilige omgeving kunnen deze jonge kinderen leren, want ze voelen zich vertrouwd. Op de tweede plaats worden ze ervan bewust dat er heel veel andere talen zijn en dat je daar respect voor hebt. Ze leren welke moedertalen er gesproken worden, ze horen verschillende klanken en zien verschillende schrijfwijzen. Daar spelen we ook een beetje mee. We laten kinderen soms een liedje leren of woorden uit hun moedertaal.”

Afbeelding van de talen die leerlingen spreken in een van de klassen van Kindercampus Zuidas

Wereldburgerschap

Deze kinderen hebben een holistische aanpak nodig, stelt Hans. “Als je kinderen in je klas krijgt die het Nederlands niet of nauwelijks beheersen en je focust alleen op het aanbrengen van de taal dan vind ik dat je tekortschiet.”

Taalvriendelijkheid is dan ook maar een onderdeel van het bredere wereldburgerschap, stelt hij. “Kinderen komen met hun eigen achtergrond en verhalen. Je kan er niet omheen om er aandacht aan te besteden. Je moet grondig kijken welke methodes je gebruikt om die taal aan te leren.”

Kindercampus Zuidas werkt momenteel met een traject wereldburgerschap via Fawaka WereldBurgerschap. “Aan de onderwerpen diversiteit en inclusie besteden we nu impliciet en expliciet veel meer aandacht. Als we een thema behandelen, dan kijken we er anders naar dan vroeger, en niet meer alleen vanuit een Nederlandse of Europese blik.”

Veel kinderen, die het Nederlands niet beheersen of nog moeten aanleren, vallen in ons land buiten de boot omdat ze geen plek vinden op een basisschool, en een internationale school te duur is. “Reguliere scholen willen hen niet aannemen omdat ze bang zijn hen niets te kunnen bieden”, legt Hans uit.

“In Amsterdam moeten ze naar een schakelklas, maar die zitten allemaal vol. Dat systeem vechten wij aan als school. Naast dat je een uur per dag expliciet Nederlandse les krijgt, word je vooral eerst ondergedompeld in de taal, en dat is echt pittig de eerste weken en maanden. Daarna zien we dat de meeste kinderen kunnen meedoen op school. Ik zou andere scholen ook willen oproepen toch de deur open te zetten voor deze kinderen.”

En als er meerdere niet-Nederlandstalige leerlingen zijn kun je al een speciaal klasje vormen, net als onze Wor(l)d Class. “Daar krijg je subsidie voor. Zo kunnen we een hele hoop kinderen helpen die nu niet naar school kunnen gaan. In zo’n Wor(l)d Class hebben ze in ieder geval een veilige plek om naartoe te gaan.”

Meer weten over talen en wereldburgerschap in het basisonderwijs?

Kindercampus Zuidas is lid van het internationale netwerk Language Friendly Schools.