"Internationaliseren? Begin gewoon!"

Mensen zijn hun eigen instrument

Margo trok zelf al jong de wereld over, als reiziger en voor haar toenmalige baan in het toerisme. ‘Het heeft mij voor een groot deel gevormd. Het waren zulke bijzondere ervaringen. Reizen leidt tot nieuwe inzichten, het maakt je sterker en sneller volwassen.’ In haar huidige functie als directeur zet ze zich in om internationalisering stevig op de kaart te zetten. In tegenstelling tot opleidingen als toerisme, handel en ondernemen denk je bij welzijnsopleidingen niet direct aan buitenlandse stages of internationaliseringsactiviteiten in eigen land. Terwijl het juist veel kan brengen. ‘In onze beroepen staat samenwerken centraal. Onze studenten en toekomstig beroepsbeoefenaars zijn daarin hun eigen instrument. Bij internationale activiteiten leer je om je aan te passen aan andere manieren van denken en aan een andere cultuur. Je aanpassingsvermogen ontwikkelen is van essentieel belang om goed samen te kunnen werken.’

Kritische denkers en doeners

Mbo-scholen hebben de wettelijke opdracht om studenten drievoudig te kwalificeren: opleiden tot goede beroepsbeoefenaars, voorbereiden op een eventuele vervolgopleiding en studenten opleiden tot kritische denkers en doeners. Die laatste opdracht vindt Margo misschien nog wel het belangrijkste. ‘Jonge mensen opleiden tot kritische denkers en doeners die zich staande kunnen houden in een snel veranderende maatschappij. Ik vind dat daar echt een taak ligt, ook voor mij als eindverantwoordelijke voor deze opleidingen. Internationalisering speelt hierin een grote rol. Het versterkt de wereldburgerschapscompetenties en draagt bij aan het vergroten van de kritische denkvaardigheden.’ ROC van Twente heeft internationalisering dan ook hoog in het vaandel staan. ‘We hebben de doelstelling om kennis, houding en vaardigheden bij studenten en werknemers te ontwikkelen zodat zij volop kunnen meedoen in de steeds verder toenemende globalisering van onze samenleving. We willen dat alle studenten, ongeacht opleiding en sociale achtergrond, kennismaken met internationalisering en culturele diversiteit.’

"We willen dat alle studenten, ongeacht opleiding en sociale achtergrond, kennismaken met internationalisering en culturele diversiteit."

Internationalisering integreren in onderwijs

Begin dit jaar maakte Margo formatie en budget vrij om internationalisering verder in het onderwijs te integreren. ‘Als ik van mensen verlang dat zij over grenzen kijken, dan moet ik dat ook mogelijk maken.’ Margo stelde twee internationaliseringscoördinatoren aan die het beleid binnen haar MBO College handen en voeten geven. Ook worden internationale keuzedelen aangeboden waaronder ‘Werken in het buitenland’ en ‘Overbruggen (interculturele) diversiteit’. ‘Op vaste momenten informeren wij studenten over internationalisering binnen het onderwijs, zoals buitenlandstages en andere vormen van mobiliteit. We zijn ook bezig met het organiseren van een jaarlijks terugkerend mobiliteitevenement. Om studenten en collega’s te enthousiasmeren is het belangrijk om ambassadeurs te vinden en dat begint bij Margo zelf. ‘Ik betrek altijd zoveel mogelijk mensen bij internationale activiteiten en deel mijn ervaringen en visie op internationalisering zo vaak ik kan. Docenten en studenten die internationale ervaring opdoen, krijgen een stevig podium voor hun verhaal. Dit zijn de ambassadeurs die het beleid tot leven brengen.’

Leerzame ervaringen en inzichten

Dit jaar ging Margo samen met een collega Pedagogisch Werk naar Zuid-Afrika voor een werkbezoek. ‘Zuid-Afrika heeft de ambitie om het beroepsonderwijs verder te ontwikkelen en hun interesse in het Nederlandse systeem biedt vruchtbare grond voor een goede samenwerking.’ Het werd Margo duidelijk dat Zuid-Afrika een omgeving biedt waar we veel kunnen leren. ‘Je komt in een totaal andere omgeving en loopt tegen andere problematiek aan. Zo is de werkloosheid onder jongeren met ruim 50% enorm. En in de zogenaamde ‘townships’, buitenwijken, hebben kinderen slecht toegang tot onderwijs. Een internationale uitwisseling van medewerkers en studenten die praktijkervaring opdoen en zich buigen over dit soort vraagstukken is leerzaam en innovatief. Het inspireert, je nieuwsgierigheid wordt aangewakkerd en je gaat de verbinding aan met mensen uit verschillende culturen. Dat vraagt om een ondernemende houding’. Margo ontvangt ook graag internationale studenten op haar school. Uiteraard om hen kennis te laten maken met het Nederlandse systeem, maar ook om studenten in Nederland een internationale leerervaring mee te geven. Internationalisation at home wordt dit genoemd. ‘Studenten praten met elkaar in een andere taal, wisselen inhoudelijke kennis over het vak uit en leren elkaars cultuur kennen. Ook op deze manier integreer je internationalisering in het onderwijs en maak je het voor iedereen mogelijk om internationale ervaring op te doen.’

“Het kan niet meer zo zijn dat de student of docent niet naar het buitenland kan omdat het even niet in ons programma past.”

Goede afspraken maken

Kun je eigenlijk wel twee weken naar het buitenland middenin het schooljaar? Een vraag die regelmatig gesteld wordt en eentje die volgens Margo precies datgene raakt waarmee het onderwijs nu volop bezig is. ‘Maatwerk. Modulair opleiden. Een prachtige ontwikkeling die het mogelijk maakt om internationalisering beter te integreren in het onderwijs. Het kan niet meer zo zijn dat de student of docent niet naar het buitenland kan omdat het even niet in ons programma past.’ Margo ziet hier ook een verantwoordelijkheid voor de student zelf. ‘Wíj maken het mogelijk dat jíj een bijzondere internationale ervaring op gaat doen. Dan moet jij ons vertellen wat je eraan gaat doen om de weken op te vangen of in te halen. Een mooie uitdaging voor docent en student om over na te denken en goede afspraken met elkaar over te maken.’

Ga op avontuur

Nog een laatste tip als je iets wilt ondernemen op het gebied van internationalisering: ‘Begin gewoon! Je zult zien dat er altijd mensen opstaan om je te helpen. Als we iets nieuws willen starten, dan wordt ons vaak gevraagd naar een uitgebreide onderbouwing inclusief financiële analyse. En als dan blijkt dat er toch nog risico’s zijn, doen we het niet. Dat is zonde. Ja, het is een zoektocht en er zal af en toe iets misgaan, maar daar leer je van en de volgende keer gaat het beter. Als je zelf écht overtuigd bent van de meerwaarde van internationalisering in het mbo-onderwijs, ga er dan voor. Ga op avontuur. Laat studenten kennis maken met andere culturen, laat ze onderzoeken wat de overeenkomsten en verschillen zijn in het beroep en ontdek hoe ze in andere landen hun curriculum vormgeven. Een internationale leerervaring draagt bij aan de ontwikkeling van studenten; het maakt ze tot zelfstandige bewuste en kritische jonge beroepsbeoefenaars die aantrekkelijk zijn voor de huidige arbeidsmarkt.’