Internationale competenties opdoen binnen de landsgrenzen

Het Mencia de Mendoza Lyceum in Breda en het RSG Simon Vestdijk in Harlingen startten in het schooljaar 2022-23 een pilot-uitwisseling. In december en april bezochten zo’n 25 tweedeklassers van beide scholen elkaar.

Het idee ontstond tijdens een netwerkbijeenkomst van coördinatoren van het Global Citizen Network. Beide scholen raakten met elkaar in gesprek en bedachten dat mogelijk een flink aantal leerlingen nog nooit iets van Friesland of Brabant had gezien. Bovendien was door het coronavirus in de schooljaren ervoor reizen niet mogelijk. Een uitwisseling dichterbij leek een mooi alternatief.

Cora de Groot, werkzaam op het RSG Simon Vestdijk in Harlingen, vertelt dat de twee scholen met een open instelling het plan verder uitwerkten. ”Een volgende keer zullen we de doelen van de uitwisseling concreter maken. Wel spraken we af er een driedaagse reis van te maken waarin kennismaking met elkaar, de school en het bezoeken van de stad centraal stonden”, aldus Cora.

Saskia Oomen van het Mencia de Mendoza Lyceum in Breda vult aan: We richtten ons vooral op de sociale cohesie en de sociale verschillen tijdens deze pilot. Een volgende keer willen we vanuit een thema het programma invulling geven. De Sustainable Development Goals (SDG’s) zetten we al in bij internationale reizen. Het zou mooi zijn dat ook bij de binnenlandse uitwisselingen te doen.”

Vanuit burgerschap lag de nadruk op het leren van verantwoordelijkheid nemen voor wat er in de maatschappij gebeurt, de leerlingen bewust maken van hun rol en wat zij kunnen bijdragen.

Anders dan bij andere uitwisselingen werd voor deze pilot één klas uitgekozen. Die leerlingen ‘moesten’ hieraan meedoen. Voor sommigen zorgden dat eerst voor wat twijfel. Omdat ze als hele klas dit avontuur aangingen, durfden ze toch uit hun comfortzone te stappen. Ook de twijfelende leerlingen vonden het verblijf bij een gastgezin en het programma heel geslaagd. Een uitwisseling in Nederland bleek toch laagdrempeliger dan een reis naar het buitenland.

Saskia: “Een groot voordeel: er was geen taalbarrière. Want ondanks verschillende accenten en dialecten in ons land, konden de leerlingen elkaar goed verstaan. Je merkte veel meer dan bij andere uitwisselingen dat er hechtere banden ontstonden. Als je in het buitenland bent, gaat het vaak in gesprekken over koetjes en kalfjes – waar woon je, wat doe je – en nu ging het echt over hoeveel vriendjes heb je gehad, hoeveel ‘likes’ heb jij op jouw posts op instagram, etc. Dat ging als een lopend vuurtje.”

Toch kan aandacht voor thuistalen of streektalen een aandachtspunt zijn bij een volgende nationale uitwisseling, denken Cora en Saskia. Dat hangt ook af van de diverse leerlingenpopulatie bij de deelnemende scholen.

Terugkijkend op de uitwisseling ziet Cora dat de leerlingen zelfstandiger zijn geworden en zich beter leerden aanpassen. “Ze leerden door een andere bril naar zichzelf te kijken. Zeker na corona is dat iets dat leerlingen beter moeten ondervinden.” Saskia ziet dat veel leerlingen door de uitwisseling zich bewuster zijn geworden van verschillen, maar dat die niet altijd direct te merken zijn en alleen op de achtergrond spelen. “Het heeft alleen maar de ogen geopend: ‘er zijn dus ook binnen Nederland gewoon veel verschillen’ en dat maakt het juist zo mooi.”

Over een vervolg op deze nationale uitwisseling zijn Cora en Saskia het eens: “Die moet er komen!” Dat valt of staat met de personen die de organisatie op zich nemen. “Het contact leggen met scholen in Nederland gaat wel sneller dan met een school in het buitenland. Leerlingen die verlegen waren én juist de bravoure jongetjes hebben we bij elkaar gezet en zo merkte je dat er sneller een klik was. Dat heeft echt wel bijgedragen aan het succes. Ik denk dat als je met het buitenland een uitwisseling hebt, de matches minder kloppen.”