Drie vragen maken een wereld van verschil

“Wereldburgerschap houdt een maatschappelijke opdracht in en daarmee sluit je het in je hart. Je ziet dan veel meer mogelijkheden om vorm te geven aan het onderwijs en keuzes te maken die passen bij je visie”, vindt Geert Simons, directeur-bestuurder van Proominent. Onder die scholenstichting vallen 11 openbare basisscholen in Ede, Bennekom, Lunteren, Harskamp en Otterlo.

Van abstract naar concreet

Toen Simons twee jaar geleden aantrad, leefde internationalisering nauwelijks bij de scholen. Het leek vooral bij de Randstad te horen. “Maar onze omgeving wordt steeds internationaler. Leerlingen volgen straks een studie waarin vakken in het Engels worden gegeven, of ze krijgen een baan bij een internationaal bedrijf. Dus natuurlijk hoort het ook bij ons op de Veluwe. De vraag is alleen: hoe breng je het in de praktijk?”

Verbinding maken

De scholen wilden een gemeenschappelijke visie op internationalisering ontwikkelen en kwamen uit op actief wereldburgerschap. “De coronatijd maakte ons in een klap duidelijk dat we als maatschappij iets belangrijks misten: de verbinding met elkaar. Door wereldburgerschap voelen leerlingen zich sterker verbonden met elkaar en de wereld. Drie vragen: wat doe je voor jezelf, de ander en de wereld, zorgen ervoor dat ze enthousiaster en gemotiveerder zijn om te leren.”

Werken aan een vreedzame wereld

Binnen de stichting heeft elke school daarin wel ruimte voor zijn eigen verhaal, aldus Simons. Zo wilde De Ericaschool in Otterlo een stapsteen zijn voor leerlingen naar de wereld. De filosofie en het curriculum van het IB Primary Years Programma (PYP) bleek daar precies bij aan te sluiten. Thematisch, conceptueel onderwijs en onderzoekend leren zijn hier de basis om te werken aan een betere, vreedzame wereld. “Leerlingen leren bijvoorbeeld een constructieve dialoog met elkaar te voeren; zo lossen ze zelfs conflicten op het schoolplein op. Ik ben ervan overtuigd dat je actieve maatschappelijke betrokkenheid ook snel terugziet in de leerresultaten.”

Inbreng van de leerlingenraad

Proominent-school De Kern is inmiddels gecertificeerd voor vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto) en twee andere werken ernaar toe. Op een school met leerlingen met een diverse culturele achtergrond kwam er een initiatief van de leerlingenraad. Zij hebben International Day gevierd met taalworkshops, eten, muziek en dans uit allerlei culturen. Simons: “Ik vroeg die leerlingen hoe ze op het idee gekomen waren. Ze zeiden, als je iets wil doen voor een ander, moet je hem eerst leren kennen, toch? En ja, ze hadden natuurlijk ook op TikTok gezien hoe leuk dat was. Los daarvan is het natuurlijk mooi dat zoiets vanuit de leerlingen zelf ontstaat. Iedere school van Proominent heeft een actieve leerlingenraad. We willen dat zelfs uitbreiden met een leerlingenraad voor de hele scholenstichting.”

“Als je allemaal iets kleins doet, dan wordt het groot"

Geert Simons, directeur-bestuurder Proominent

Op de zeepkist

Zichtbaar op elke school is de zeepkist. Daarop kan iedere leerling vertellen wat hij met een van de drie vragen heeft gedaan. Er wordt dan een kort filmpje van gemaakt, dat later met verhalen van andere scholen als compilatie wordt gepresenteerd tijdens de week van het openbaar onderwijs. Het kan gaan om een kleuter die een klasgenoot helpt met veters strikken tot en met een schoonmilieu-project in de buurt. “Zo maak je wereldburgerschap actief”, zegt Simons “en kinderen zijn van nature kleine activisten. Als je allemaal iets kleins doet, dan wordt het groot.”

Leren van elkaar

Actief wereldburgerschap vraagt wel wat van leraren. Zij moeten steeds bepalen welke kennis, vaardigheden en attitude nodig zijn om leerdoelen te bereiken. Om hen daarbij te ondersteunen heeft Proominent een huisacademie opgezet. Op een online platform kunnen leraren deels zelf ontwikkelde workshops volgen en van elkaar leren. Verder delen ze lesmateriaal, ook over internationale projecten. Om internationalisering nog meer tot zijn recht te laten komen, kunnen scholen lid worden van het Netwerk taalvriendelijke scholen. Dit netwerk wil meertaligheid positief inzetten voor het leerproces en de identiteitsontwikkeling van kinderen.

Tips om het balletje te laten rollen

Tot zijn tevredenheid ziet Simons dat het balletje is gaan rollen in de regio. Ook andere basisscholen en vo-scholen raken geïnspireerd. Zijn tips wil hij graag delen:

• Misschien een semantische kwestie: noem het geen internationalisering maar wereldburgerschap, dat maakt het veel concreter. Ga het voorleven als bestuur en zet wereldburgerschap steeds centraal.
• Laat de meerwaarde zien van actief wereldburgerschap: het is niet iets wat erbij komt, maar het zorgt voor meer werk- en leerplezier.
• Zorg voor inspiratie door goede voorbeelden in het zonnetje te zetten en benut de mogelijkheden van Erasmus+. Onze leraren zijn bijvoorbeeld op studiereis naar Zagreb geweest: een aanrader.