De voordelen van een nationale uitwisseling

Vanuit het Nuffic Global Citizen Network organiseerden de Roncalli Mavo in Rotterdam en het Veluws College in Apeldoorn voor het eerst een nationale uitwisseling. In het begin werd het een beetje raar gevonden, vertelt Roberto Willems, docent aan de Roncalli Mavo. “Wie gaat er nu Nederlandse leerlingen met elkaar uitwisselen? Uiteindelijk raakte iedereen wel nieuwsgierig. Zowel docenten als leerlingen.”

Culturele verschillen in Nederland

Willems kreeg het idee voor een nationale uitwisseling toen hij ontdekte dat sommige kinderen uit zijn woonplaats Maassluis nog nooit in Rotterdam geweest zijn. “Dat is toch absurd? Hoe is dat mogelijk in Nederland? Ik heb met mijn leerlingen altijd over het buitenland gehad maar er zijn ook culturele verschillen binnen Nederland. In die hoedanigheid ben ik op zoek gegaan naar een school ergens anders in het land die interesse had in een uitwisseling.”

Via het Nuffic Global Citizen Network, waar de Roncalli Mavo bij is aangesloten, kwam Willems in contact met Miklós Rétei van het Veluws College in Apeldoorn. Die hadden via Jaël Lenders van Nuffic een mail uitgezet in het netwerk met de vraag welke school geïnteresseerd is in een uitwisseling. “We hebben hier op school het vak wereldburgerschap. Een groot percentage van de kinderen komt hier uit de regio Apeldoorn en heeft een Nederlandse achtergrond. Ze weten weinig van gemengde gezinnen of mensen van allochtone afkomst. We wilden een kijkje nemen in de keuken van een school met een andere populatie.”

Beide scholen hadden snel overeenstemming en de nationale uitwisseling werd in gang gezet. Willems maakte een programma voor een dag in Rotterdam, Rétei voor een dag in Apeldoorn. Dit voorjaar gingen van elke school drie leerlingen van 3 en 4 mavo op uitwisseling. Ze sliepen een nacht bij hun leeftijdgenoten thuis, liepen mee op school en brachten een bezoek aan de streek.

"We wilden een kijkje nemen in de keuken van een school met een andere populatie."

- Roberto Willems, docent aan de Roncalli Mavo in Rotterdam

Beeldvorming

Beide groepen hadden hun beeld gevormd over de andere stad. “Kinderen uit Apeldoorn hadden bijvoorbeeld vooroordelen over Rotterdam, dat iedereen hier heel erg uitgesproken zou zijn en agressief. Dat er veel criminele types rondlopen”, vertelt Willems. “Maar dat bleek reuze mee te vallen. Ze waren vooral onder de indruk van hoe groot alles is in de stad. De grote hoge gebouwen hebben zeker indruk gemaakt. Ik heb ze rondgeleid langs de kubuswoningen, meegenomen op de watertaxi en ze de haven laten zien."

"Mijn kinderen hadden het beeld dat ze echt naar het platteland gingen. Ze waren onder de indruk van hoe stil en rustig het is in Apeldoorn. De docent van het Veluws College heeft ons meegenomen naar de Hoge Veluwe. Daar hebben we gewoon edelherten in het wild gezien. Dat zijn we in Rotterdam niet gewend. Voor ons gevoel waren we echt de wildernis in."

"Het heeft ons een heel andere kant laten zien van Nederland. Ik had zelf ook niet verwacht dat Nederland zulke mooie plekken heeft. Wat de leerlingen weer zagen bij de families waar ze verbleven is dat we toch allemaal niet zo verschillend zijn. Ze hebben het erg gezellig gehad.”

"Ze waren vooral onder de indruk van hoe groot alles is in de stad. Ik heb ze rondgeleid langs de kubuswoningen, meegenomen op de watertaxi en ze de haven laten zien."

- Roberto Willems, docent aan de Roncalli Mavo in Rotterdam

Leren van elkaar

Wat heeft het opgeleverd? De kinderen op school zijn erg enthousiast en hebben veel van elkaar geleerd, stelt Willems. “We hebben elkaars lessen meegemaakt. Wat voor ons normaal is, is voor hen niet normaal. Wij hebben bijvoorbeeld veel moslimkinderen op school. Dat zijn ze in Apeldoorn minder gewend. Onze moslimleerlinge heeft tijdens de les levensbeschouwing op de uitwisseling kunnen vertellen over haar geloof. Wij zijn in Rotterdam gewend aan al die verschillende culturen. Daar vinden ze het nog wat eng. Bij ons kregen ze de kans om het van dichtbij mee te maken.”

Rétei: “Het is supergaaf om te kunnen kijken hoe het ergens gaat, zonder daarbij al een vooroordeel te hebben. De Roncalli Mavo heeft een veel diversere leerlingenpopulatie dan die van ons. Wij hebben weinig kinderen van allochtone afkomst. Vooroordelen krijg je al snel via media en social media mee. We hopen op deze manier dat de kinderen een andere blik leren. In ieder geval zien dat er twee kanten aan een verhaal zitten, voordat ze zelf een mening vormen.”

In Rotterdam vonden de Veluwse leerlingen verder bijvoorbeeld dat iedereen veel losser met elkaar omgaat. Willems: “Mijn leerlingen vonden juist weer dat het op het Veluws College veel strenger was. Leerlingen in Rotterdam zijn mondiger, en mogen hun telefoon in de les bij zich houden. In Apeldoorn moest die telefoon in de tas. Het zijn kleine dingen uit de schoolcultuur die anders zijn.”

Voorwaarde voor de drie leerlingen om mee te gaan was dat ze wel een terugkoppeling gaven aan de rest van de leerlingen in hun klas. Ook heeft Willems zelf zijn ervaringen gedeeld met andere docenten.

"We hopen op deze manier dat de kinderen een andere blik leren. In ieder geval zien dat er twee kanten aan een verhaal zitten, voordat ze zelf een mening vormen.”

- Miklós Rétei, docent aan het Veluws College in Apeldoorn

Goede partnerschap

Dit was echt een pilot om te kijken of het werkt, vertelt Rétei. “En het werkt. Het komend schooljaar wil ik dan ook kijken of we het nog een keer kunnen doen en dan met een groter aantal leerlingen. Uitwisselen in Nederland is heel leerzaam. Bij uitwisselingen naar andere landen is er altijd wel een groep leerlingen die niet meegaat omdat ze het te spannend vinden. Die durven wel binnen Nederland mee te gaan. Zo’n uitwisseling heeft echt een positieve impact op de kinderen. Ze zijn weg van hun ouders, ervaren vrijheid en leren hoe het ergens anders aan toegaat. Hoe gaat het in een ander gezin? Welke normen en waarden zijn er? Hoe zijn we hetzelfde?”

Ook wat Willems betreft krijgt de nationale uitwisseling een vervolg. “Wanneer precies weten we nog niet, maar het is een goede partnerschap gebleken. Ik twijfel er niet aan dat het een vaste plek kan krijgen in het curriculum. Misschien kunnen we het ook wel doen met docenten internationalisering en wereldburgerschap. We hebben meteen materialen met hen gedeeld. De nationale uitwisseling moet niet de plek innemen van buitenlandse reizen, maar het biedt wel een totaal andere dimensie.”

Rétei voegt toe: “Ik kan het andere scholen ook aanraden. Je hoeft niet ver te gaan om zoiets te organiseren, zeker als je weinig budget hebt voor internationalisering. Ik had het als kind ook wel willen meemaken.”

Meer weten?

Wil je met je school in contact komen met andere culturen in eigen land en een uitwisseling organiseren? En wil je met je school werken aan internationalisering en wereldburgerschap? Lees meer over het Global Citizen Network of mail naar globalcitizen@nuffic.nl.

Nog meer nieuws over internationalisering in onderwijs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf altijd op de hoogte.