10 manieren om je klas inclusiever te maken

Met deze tips maak je inclusie en diversiteit bespreekbaar met jonge kinderen
Geschreven door Nuffic

Hoe bespreek je met jonge kinderen diversiteit en inclusie? Hoe houd je het gesprek open en nieuwsgierig? Kinderen hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. Door met hen te praten over oneerlijke dingen, kunnen ze al snel invoelen hoe iets voor de ander is. Door leerlingen met elkaar te laten praten over de verschillen in bijvoorbeeld hun geloofsovertuiging en culturele achtergrond, leren ze wat hen bijzonder maakt, wat hen bezighoudt en vooral: wat hen bindt. Tien praktische tips, speciaal voor het primair onderwijs, voor een inclusieve klas.

Onderbouw

1. Een kijkje in de lunchbox

De lunchbox van een leerling kan een heleboel interessante gesprekken opleveren. Met de vraag 'wat zit er vandaag in jouw lunchtrommel?' kunnen de leerlingen dan ook een flink wat te weten komen. Laat leerlingen tijdens het middaguur samen vertellen over wat zij die dag hebben meegenomen naar school. Het levert vaak interessante gesprekken op tussen de leerlingen, met daarin ook weer wat nieuwe inzichten over hun klasgenootjes.

Je kunt dit lesidee ook nog uitbreiden. Laat ze dit ook delen met leerlingen in een ander land, via de veilige online projectruimte TwinSpace! Zo leren ze leeftijdsgenootjes uit andere culturen kennen. Hierover leer je meer in deze video over het internationaal lesidee over voeding.

2. Samen tot 10 tellen

Een andere simpele manier om leerlingen met elkaar in gesprek te laten gaan, is door eens wat beter te kijken naar de verschillende talen die ze samen al kennen. Laat een leerling zijn of haar klasgenootjes leren hoe je in zijn of haar moedertaal tot 10 telt. Is dat heel anders dan in het Nederlands of zijn er woorden hetzelfde? Hoe vinden de leerlingen de taal klinken?

3. Hoofd, schouders, knie en teen

Zijn jij en je leerlingen muzikaal? Dan kun je ook aan de slag gaan met meertalig zingen. Zo leren leerlingen het liedje ‘Hoofd, schouders, knie en teen’ in verschillende talen. Na het liedje worden de verschillende lichaamsdelen in de verschillende talen besproken en vergeleken. Hier vind je er meer over: Lesidee meertalig zingen.

4. Leren over kinderrechten

Ook voor kinderen is het belangrijk te leren over de rechten die mensen hebben. En dat zij speciale kinderrechten hebben! Die worden overal ter wereld nagestreefd. Hier kunnen ze zelf mee aan de slag gaan met dit handige lesidee. Zo leren ze iets over zichzelf, over anderen en over de wereld waar ze in leven. Je leest er hier meer over: Lesidee: Kinderrechten.

Die wereldkaart die in sommige lokalen aan de muur hangt, ziet die er in alle landen hetzelfde uit? Hoe kan het eigenlijk dat er verschillen zijn tussen wereldkaarten?

Middenbouw en bovenbouw

5. Een rollenspel met verschillende identiteiten

Hoe voelt het om iemand anders te zijn? Laat een nieuwe wereld opengaan voor leerlingen, door ze in de huid van iemand anders te laten kruipen.

Dat kan heel makkelijk. Geef groepjes leerlingen een plaatje van een nieuw land van herkomst, of hang aan hun kapstokje een nieuwe naam. Vervolgens mogen ze in een kist vol objecten op zoek gaan: welke objecten passen het beste bij hun nieuwe identiteit? In de klas kunnen alle kinderen hun bevindingen delen. Hoe was het?

6. De veranderende wereldkaart

Die wereldkaart die in sommige lokalen aan de muur hangt, ziet die er in alle landen hetzelfde uit? Hoe kan het eigenlijk dat er verschillen zijn tussen wereldkaarten? Dit zijn maar twee vragen waarover je met leerlingen in gesprek kan gaan, naar aanleiding van de wereldkaart. Maar bijvoorbeeld ook: kloppen de verschillende groottes van alle onderdelen eigenlijk wel? En hoe komt het dat die verschillen?

7. Een taalportret maken

Door middel van taalportretten wordt gekeken naar de manier waarop leerlingen hun talen bekijken. Laat de leerlingen bedenken welke talen en dialecten ze met familie, vrienden, buren, leerkrachten en anderen spreken en welke talen ze leuk vinden of misschien nog willen leren. Welke kleuren vinden ze bij deze talen passen? Bijvoorbeeld de taal voor liefde is rood en zit in je hart. Het hele lesidee vind je hier: Activiteit: Taalportretten.

"Laat een nieuwe wereld opengaan voor leerlingen, door ze in de huid van iemand anders te laten kruipen. Welke objecten passen het beste bij hun nieuwe identiteit?"

Algemene tips

Als laatste nog een aantal algemene tips, waar leerlingen van alle leeftijden mee aan de slag kunnen.

8. Liefde (en begrip) gaat door de maag

Organiseer culturele themadagen! Daar kunnen ouders ook bij betrokken worden. Zo kun je bijvoorbeeld een themadag organiseren over een bepaalde cultuur, prentenboekjes uit een andere taal voorlezen en eten uit andere landen proeven.

9. Het is feest!

Neem de vieringen bij jou op school eens onder de loep. Hoe inclusief zijn die? Staat bijvoorbeeld de Surinaamse viering Keti Koti op 1 juli al op de agenda? Zowel de leerlingen, als de ouders hebben vast al ideeën die hierbij kunnen helpen.

10. Een ‘woordwolk’ maken

Midden op een groot vel papier tekenen leerlingen hun huis. ‘Wat is thuis voor jou?’ Zo zien leerlingen dat 'thuis' een heleboel dingen kan betekenen. Hoe noemen ze het bijvoorbeeld? En wie zijn er allemaal bij jou thuis? In een presentatie kunnen ze aan elkaar laten zien hoe thuis eruit ziet.

Wil je doorlezen over dit onderwerp? We hebben een aantal handige artikelen voor je op een rijtje gezet.