Zo geef je internationalisering de plek die het verdient
Hogescholen en universiteiten staan voor de vraag op welke manier ze internationalisering integreren in hun strategie. Dat is geen gemakkelijke opgave. Vooral in een tijd waarin de meerwaarde van internationalisering voor studenten, instellingen én de maatschappij continu aan nieuwe inzichten onderhevig is.
Ondersteuning en inspiratie
Om het internationaliseringsbeleid voor de toekomst te bepalen, is het goed om te weten hoe het er nu mee gesteld is.
Nieuw onderzoek van Nuffic brengt daar verandering in. In ons zojuist gepubliceerde rapport ‘Internationaliseringsstrategieën in het hoger onderwijs’ lichten we het beleid van Nederlandse hogeronderwijsinstellingen door.
“Met de ontwikkelingen van het afgelopen jaar krijgen instellingen de kans om internationalisering meer te integreren in het curriculum”, zegt Suzan Kommers van Nuffic, die dit onderzoek leidde. “Door te beschrijven hoe ze hun internationaliseringsbeleid vormgeven, hopen we ondersteuning en inspiratie te bieden voor het beleid van de toekomst. We zien veel mooie mogelijkheden.”
Internationale competentieontwikkeling
De onderzoekers observeren dat er veel aandacht is voor internationale competentieontwikkeling. De activiteiten die in de beleidsplannen worden benoemd hebben zowel betrekking op fysieke studentenmobiliteit als op activiteiten op de thuiscampus. Ook wordt er nagedacht over internationalisering van medewerkers met als doel de onderwijskwaliteit en inclusie te bevorderen.
Sommige hogeronderwijsinstellingen zit internationalisering in het bloed. Eén daarvan is Breda University of Applied Sciences (Buas), dat al in 1988 een joint mastersprogramma had met vijf hogescholen en universiteiten in Europa. Al vanaf 2001 staat het ‘functioneren van studenten op de internationale arbeidsmarkt’ centraal in de strategie en kwam er een Strategisch Centrum Internationalisering. Momenteel brengt ruim 60 procent van alle Buas-studenten een periode van zijn studie in het buitenland door.
Volgens Marlie van Dun, Director of International Affairs, is de internationale oriëntatie van Buas een direct gevolg van de internationaal gerichte opleidingen van de instelling, zoals toerisme, hotelmanagement, logistiek en urban development.
Ze noemt internationalisering dan ook ‘een natuurlijke, voor de hand liggende ontwikkeling’. “We hebben het nooit hoeven te bevechten.”
Uitdagingen ver weg en dichtbij
Ook de TU Delft heeft een lange geschiedenis van internationale betrekkingen. Zo waren Delftse hoogleraren nauw betrokken bij de oprichting van de Institut Teknologi Bandung in Indonesië, dat onlangs zijn honderdjarig bestaan vierde.
“Om talent te werven, om leidend te blijven in onderzoek en onderwijs, en om je kennis naar steeds een hoger niveau te brengen, moet je internationaal gericht en actief zijn”, zegt Krista Knoppers, Senior Advisor Global Engagement aan de TU Delft.
“Internationalisering is daarnaast een voorwaarde om gezamenlijk een bijdrage te leveren aan de wereldwijde uitdagingen. Daarbij verlies je niet uit het oog dat je een Delftse universiteit bent en dat grote uitdagingen, zoals rondom het klimaat, ook dichter bij huis spelen. Kijk naar de overstromingen in Limburg.”
Keuzes maken in internationalisering
Bij zowel Buas als de TU Delft mag internationalisering dan min of meer vanzelfsprekend zijn, er wordt wel intensief nagedacht over hoe die vorm moet krijgen.
“Internationalisering is een feit, maar over de keuzes die je maakt, wordt stevig gedebatteerd”, vertelt Marlie van Dun. “Welke accenten leg je in de samenwerking met partners? Wat wil je bereiken? Zijn er regio’s waarop je je wilt focussen? En er is natuurlijk een budget: je kunt niet alles doen. De afgelopen tien jaar hebben we echt ontdekt hoe belangrijk focus is.”
Marlie vervolgt: “De institutionele strategie vormt daarvoor het uitgangspunt. Dat zou ik andere instellingen ook willen adviseren: stel nooit out of the blue een internationaliseringsstrategie op, maar koppel die aan de instellingsbrede speerpunten.”
'Bij internationalisering verlies je niet uit het oog dat je een Delftse universiteit bent en dat grote uitdagingen, zoals klimaat, ook dichter bij huis spelen'
Keerzijden internationalisering
Dat gebeurde ook op de TU Delft. Bij het vaststellen van het nieuwe strategisch kader in 2018 werd onder meer een adviesgroep internationalisering geraadpleegd. ‘Global engagement’ kreeg géén apart hoofdstuk in de strategie, maar werd er integraal onderdeel van. Om de zichtbaarheid van het onderwerp te vergroten, is er op basis van het strategisch kader een TU Delft Global Engagement Framework opgesteld.
Voorheen was internationalisering niet letterlijk in het beleid opgenomen. “Maar als de wereld van het internationale hoger onderwijs verandert, kan het geen kwaad het thema explicieter te benoemen en belichten”, aldus Krista.
De discussies die eraan vooraf gingen, hebben geleid tot belangrijke keuzes en inzichten, vertelt Willem-Rutger van Dijk, beleidsmedewerkers algemene bestuurszaken.
“Ook gezien je budget kun je niet overal inzet hebben en gericht activiteiten coördineren. Wij hebben gekozen voor drie focuslanden: Brazilië, India en China en de voortzetting van het Global Delft initiatief.”
“Daarnaast hebben we ook meer oog gekregen voor de keerzijden van internationalisering. Onze internationale aanwas in de bachelorfase is in 5 jaar tijd bijna verdrievoudigd sinds we meer Engelstalige studies aanbieden. Met 100.000 inwoners en een TU Delft studentenpopulatie van 26.500 moet je erkennen dat er grenzen zitten aan werving. In het Global Engagement Framework hebben we daarom stelling genomen. Geen eenzijdige focus op studentengroei, maar ook op virtuele mobiliteit en massive open online courses.”
Sustainable Development Goals
Het Nuffic-onderzoek ziet ook gaten in het beleid van ho-instellingen. Zo wordt Internationalisering nog weinig beschreven in het kader van de Sustainable Development Goals. Ook is er niet veel aandacht voor activiteiten die internationale en interculturele diversiteit dicht bij huis benutten. Tenslotte komt de negatieve impact die internationalisering kan hebben op inclusie en duurzaamheid er nog bekaaid vanaf.
In Breda zijn ze zich bewust van de stappen die nog gezet moeten worden, zeker ook op het gebied van de SDG’s. Op dit moment staat het global engagement framework van de hogeschool nog in de steigers. Marlie: “We willen meer oog hebben voor wat er op de campus allemaal mogelijk is. Denk aan de international classroom. Wat mij betreft is die even belangrijk als een paar maanden stagelopen in Barcelona. Studenten moeten leren werken met mensen uit de hele wereld – of dit nu in New York of in Breda is.”
'Studenten moeten leren werken met mensen uit de hele wereld – of dit nu in New York of in Breda is'
De TU Delft heeft wel diverse Sustainable Development Goals in haar strategie opgenomen, zoals betaalbare en duurzame energie, klimaatactie en goede gezondheid en welzijn. Willem-Rutger: “Door ons als instelling aan bepaalde doelen te committeren, kregen we helder wat we écht belangrijk vinden. De SDG’s behoren op de TU Delft tot beslissende criteria bij onderzoek en samenwerking.”
Stel als instelling vast waartoe het beleid dient, besluit Krista. “In de loop der jaren zijn we ons meer gaan beseffen dat er een zekere mate van wederkerigheid moet zijn. Het gaat in samenwerking om gelijkwaardige partnerschappen. Iedereen heeft wat toe te voegen en iedereen heeft wat te winnen.”
Onderzoek en aanbevelingen
Lees het rapport ‘Internationaliseringsstrategieën in het hoger onderwijs’ en de concrete aanbevelingen voor een toekomstbestendig internationaliseringsbeleid.
Workshop Internationaliseringsbeleid van de toekomst
Ontwikkelingen als de coronapandemie en klimaatverandering zorgen voor de nodige verschuivingen in internationaliseringsbeleid. Voor hogeronderwijsinstellingen die hun beleid (gaan) herzien, organiseren we op dinsdagochtend 5 oktober een online workshop hierover. We bespreken de belangrijkste resultaten van ons onderzoek en gaan in gesprek over hoe nieuw internationaliseringsbeleid eruit zou kunnen zien.
Nog meer nieuws over internationalisering in onderwijs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
