Onderwijs als één grote ontdekkingsreis voor kinderen

Wereldburgerschap in de klas helpt kinderen te beseffen dat ze verbonden zijn met de rest van de wereld en er een actieve rol in kunnen spelen. In de klas van Joyce Kleverwal, leerkracht groep 5 én IPC-coördinator van De Parkenschool in Apeldoorn leren ze dat door middel van International Primary Curriculum (IPC).

Toen Kleverwal vier jaar geleden namens De Parkenschool de NOT onderwijsbeurs bezocht raakte ze met haar team geïnspireerd door een presentatie vanuit IPC. Dit onderwijsconcept voor het basisonderwijs gaat uit van de gedachte dat kinderen deel uit maken van een internationaal-georiënteerde wereld. Waarin ze later meer zullen gaan reizen, studeren of werken. Ook in eigen land komen ze steeds meer in aanraking met mensen van diverse culturele achtergronden.

Hoe maken jullie de verbinding tussen jullie schoolcurriculum en wereldburgerschap? Hoe komt het terug in het lesaanbod?

Kleverwal: “Een van de vaste onderdelen van de thema’s bij IPC is internationalisering. Het zit dus al in het curriculum. Momenteel zijn we bezig met het thema Red de Wereld over het tropisch regenwoud. Momenteel moet je dan ook in mijn klaslokaal bukken voor de lianen die we hebben opgehangen."

"Binnen de thema’s gaan kinderen aan de slag met activiteiten als speurtochten of schatgraven. IPC is als onderwijs eigenlijk één grote ontdekkingsreis voor kinderen. In de thema’s krijgen ze mee dat Nederland niet het centrum van de wereld is. Het tropisch regenwoud is ver weg, maar wat is je eigen invloed erop? Dat onderzoeken we nu. We hebben prachtige gesprekken hierover. Sommige kinderen kijken welke shampoo ze gebruiken en of er palmolie in zit."

"Wat ze dus meekrijgen is dat de wereld niet stopt bij het tuinhekje, maar dat we allemaal onderdeel zijn van dezelfde wereld. Dankzij IPC leren kinderen hele andere verbindingen maken, waar ze een leven lang plezier van hebben. Je krijgt er een ander soort kinderen van, die met een andere bril kijken naar de wereld.”

Heb je als leerkracht bepaalde skills nodig om goed IPC te kunnen uitvoeren?

“Er is geen standaard IPC. Je moet er zelf jus van maken. Een blik naar buiten toe is wel nodig. Maar ja, dat lijkt me normaal. Internationaler denken is toch een 21st century skill? Ik zou in ieder geval niet meer terug kunnen naar de standaardmethoden en werkbladen."

“Soms betrap ik mijzelf erop dat ik afwijk van de les omdat we zo’n mooi gesprek hebben in de klas. Dat is dan meer waard dan de les volgen, vind ik.”

"Het vergt overigens wel wat meer tijd en voorbereiding. Soms moet je diep in een thema duiken, maar daarom ben je toch leerkracht geworden? Ik verzeker je, als je eenmaal ziet wat het doet met de kinderen, is iedereen enthousiast over IPC. Soms betrap ik mijzelf erop dat ik afwijk van de les omdat we zo’n mooi gesprek hebben in de klas. Dat is dan meer waard dan de les volgen, vind ik.”

Hoe zien jullie de impact van IPC op de leerlingen als wereldburgers?

“We zien echt verschil, maar de resultaten van IPC zijn niet echt te toetsen. Dat is juist mooi vind ik. Ook al is het niet altijd toetsbaar, wat ze hier leren nemen ze mee voor het leven. Ik heb bijvoorbeeld een meisje in de klas die door een van de thema’s helemaal in de poëzie is geraakt."

"De kinderen linken niet alleen naar zichzelf maar leren verbinden met de wereld om hen heen. Ik weet in ieder geval dat de kinderen in mijn klas nu heel anders kijken naar het regenwoud. Dat ze bewuster zijn van hun shampoo. Dat is niet meetbaar. In ons onderwijs hebben ze de kans en ruimte gehad om zelf tot conclusies te komen. Niks is vanzelfsprekend, zelfs niet dat wij als leerkrachten alles weten.”

Wat zijn eventuele valkuilen die andere scholen kunnen ervaren als ze aan de slag gaan met IPC?

“De grootste valkuil met IPC is dat leerkrachten alles uit de units halen, precies zoals het er staat. Die zijn juist bedoeld als handvat, idee, om zelf mee aan de slag te gaan. Dat kost natuurlijk wel tijd en energie. Wil je om vier uur zo snel mogelijk naar huis, dan moet je er misschien niet voor kiezen."

"Een valkuil met betrekking tot wereldburgerschap is dat we toch nog te veel praten over wij en de rest van de wereld. We kijken nog te snel naar de verschillen in plaats van naar de overeenkomsten tussen ons en de ander. Natuurlijk is dat wel lastig. Het is menseigen om vooral te kijken naar de verschillen.”

Heb je tips voor scholen die ook overwegen wereldburgerschap in te zetten? Wat zou een makkelijke eerste stap kunnen zijn?

“Doe het gewoon, laat het je overkomen, kijk wat er gebeurt. Er is niks te verliezen. De kinderen zijn veel wijzer dan je denkt. Laat je door hen verrassen. Je krijgt de mooiste gesprekken.”