Europese schoolleiders online samen in World Cafés

Juist in een tijd dat elkaar fysiek ontmoeten niet kon, organiseerden Nuffic en de Algemeen Vereniging Schoolleiders (AVS) een ontmoeting tussen Europese schoolleiders. In twee World Café Meetings konden ze online ervaringen delen over de coronatijd. Het smaakt naar meer. ‘Door te spiegelen aan een ander land, een andere context, andere cultuur, kun je eigenlijk scherper naar jezelf kijken.’

Schoolleiders uit Europa kwamen elkaar voor de pandemie wel tegen op congressen en in eTwinning-projecten, maar nooit eerder konden ze zo informeel elkaar ontmoeten als in de World Café Meetings op 16 en 23 maart.

Coronapandemie

De pandemie heeft dan ook een behoorlijke impact gehad op het werk van schoolleiders, stelt Petra van Haren, voorzitter van de AVS. “Ze moesten zoveel regelen. Van mensen die besmet zijn, groepen die naar huis moeten tot online lessen regelen, roosters maken en blended learning. Op het laatst waren ze meer administrateurs voor de GGD dan dat ze nog tijd hadden om zich met onderwijs bezig te houden.”

Daardoor kwamen ze niet toe aan hun eigen rust en reflectie, aldus de voorzitter. “Dit is een universeel probleem. Daarom wilden we niet alleen schoolleiders met elkaar in contact brengen, maar ook de verdieping opzoeken om van elkaar te leren. Wat heb je als schoolleider allemaal over je heen gehad? Hoe heb je het aangepakt? Dat hebben we willen faciliteren. We hebben het World Cafés genoemd, om onder het genot van een kop koffie of iets anders gewoon hierover met elkaar te praten.”

Dankzij Covid ging het online contact met collega’s in Europa misschien juist nog wel makkelijker, denkt Stan van Laarhoven, projectcoördinator primair onderwijs, die namens Nuffic bij de organisatie van de World Cafés betrokken was. “Omdat alles online ging, ook het contact met eigen collega’s, was de drempel minder hoog om ook online contact te zoeken met Europese collega’s. Het gebeurde sneller dan voorheen.”

"Juist door de pandemie waren schoolleiders genoodzaakt om na te denken over essentie van internationalisering." - Stan van Laarhoven

Eenzaam

Het viel Van Laarhoven op hoeveel gemeen de schoolleiders met elkaar hebben. “Of ze nu uit Slovenië, Noorwegen of Nederland komen, alle schoolleiders lopen tegen dezelfde issues aan. Hoe hou ik mijn staf en leerlingen gemotiveerd in deze coronatijd? Hoe richt ik het online onderwijs goed in? Iedere schoolleider heeft zich wel eenzaam gevoeld de afgelopen periode. Als schoolleider moet je alleen de beslissingen nemen. Je hebt niemand om op terug te vallen.”

Als gespreksleider had hij dan ook het gevoel dat het voor veel van de schoolleiders een uitlaatklep was. “Eindelijk was er contact met gelijkgestemden. Het was soms alsof ze bij elkaar op de thee waren. Constructieve samenwerking tussen schoolleiders heeft bovendien de potentie om het leren van de leerlingen te verbeteren.”

Uit de World Cafés bleek tegelijkertijd ook hoe verschillend scholen zijn omgegaan met de lockdown. “Er waren regionaal zoveel verschillen, in Duitsland was dat zelfs in elke deelstaat anders”, gaat Van Haren verder. “Je vraagt je af waarom we dit nu niet in Europa beter kunnen regelen met samenhangende maatregelen.”

Zo gingen in Noord-Europa de scholen niet dicht, terwijl ze in landen in het zuiden, zoals Italië, juist heel vroeg en heel lang de deuren sloten. Waar we in Nederland meteen de focus konden leggen op digitaal onderwijs, was dat bijvoorbeeld in delen van Ierland anders. Daar ontbreekt het aan goed internet. Daarom zetten ze daar weer School TV in. Andere landen werkten met WhatsApp groepen of leraren gingen materialen bij kinderen thuisbrengen.

"Door te spiegelen aan een ander land, een andere context, andere cultuur, kun je eigenlijk scherper naar jezelf kijken." - Petra van Haren

Internationalisering

Wat het online samenwerken maar weer eens duidelijk heeft gemaakt is dat je voor internationalisering helemaal niet naar het buitenland hoeft, benadrukt Van Laarhoven. “Juist door de pandemie waren schoolleiders genoodzaakt om na te denken over de essentie van internationalisering en te realiseren dat internationaliseren veel meer is dan een buitenlandse reis of fysieke uitwisseling. Dat is dus in een stroomversnelling gekomen. Er hebben veel uitwisselingen in de klas plaatsgevonden via online methoden.”

Die uitwisseling levert wat op, stelt Van Haren. “Door te spiegelen aan een ander land, een andere context, andere cultuur, kun je eigenlijk scherper naar jezelf kijken. Als je met schoolleiders uit andere landen praat, is iedereen veel nieuwsgieriger naar elkaar. Wat voor jou heel normaal is, is voor een ander juist nieuw. Dat is echt de meerwaarde van die internationalisering.”

Ook het contact met collega’s uit andere landen is onmisbaar, vult Van Laarhoven aan. “Hoe mooi is het om met collega’s uit andere landen te sparren? De conclusie uit de World Café Meetings was dan ook dat het uiteindelijk leidt tot verbetering van onderwijs voor de leerlingen.”

En dat is nodig want die leerlingen groeien op in een immer verder globaliserende wereld, stelt Van Haren. “Ze leren al om op wereldniveau samen te werken op een manier die wij traditioneel nooit hadden. Kijk naar bewegingen als Black Lives Matter. Er liggen ontzettend veel kansen in het onderwijs om dit op jonge leeftijd te leren.”

Nog meer nieuws over internationalisering in het primair en voortgezet onderwijs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte.