Differentiëren in je Engelse les? Drie Tips
Het niveauverschil tussen leerlingen is bij geen enkel vak zo groot als bij Engels. Voor veel leraren is dit aanleiding om te gaan differentiëren, het aanbod aan te passen aan de leerlingen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe differentieer je op niveau, leervoorkeuren, tempo en instructiebehoeften?
Francis Kutschruiter, adviseur en trainer van Step by Step, gaf tijdens de maand van Taal en Wereldburgerschap in het basisonderwijs een webinar waarin ze liet zien welke vormen van differentiatie geschikt zijn voor het vroeg vreemdetalenonderwijs.
Grote niveauverschillen in de klas
Differentiatie kan een belangrijke manier zijn om alle leerlingen op hun niveau tegemoet te komen. Afgelopen najaar bleek uit het onderzoek Peil.Engels van de Onderwijsinspectie maar weer hoe groot de niveauverschillen Engels in het basisonderwijs zijn.
“Sommige leerlingen zijn haast al vloeiend, zoals degenen die veel gamen of er gewoon aanleg voor hebben. Anderen hebben een heel beperkt bereik. Die kennen misschien de kleuren en kunnen tot twintig tellen, maar verder komen ze gewoon niet”, schreven de onderzoekers.
Loslaten van de methode
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat de leerkrachten in het primair onderwijs graag willen differentiëren, maar dat nog niet structureel doen. Meer dan de helft van de scholen gebruikt naast de lesmethode geen andere materialen. Maar de methode kan niet de schuld krijgen van het gebrek aan differentiatie, zeggen geïnterviewde leerkrachten.
Want differentiatie in je klas is niet eenvoudig, stelt Kutschruiter. “Het is eigenlijk niets meer dan dat je rekening houdt met de verschillen tussen leerlingen in je les. Kijk maar naar een gemiddelde vvto groep 8-klas: daar zitten enorm veel verschillen in vaardigheden. De leesvaardigheid in het Engels varieert van minder dan A1 tot beter dan B1. Als leerkracht wil je het ze het liefst zo aanbieden dat ze de taal goed beheersen. Dat blijft een uitdaging en in differentiatie kun je alleen maar proberen het zo goed mogelijk te doen.”
“Kijk vooral naar jezelf. Hoe geef je les? Geef je alleen klassikaal les? Of gebruik je verschillende formats voor verschillende kinderen? Bied je hen een keuze aan of niet?"
Begin bij jezelf
Maar hoe begin je? “Differentiatie pak je aan door elke les iets te doen”, adviseert Kutschruiter. “Kijk vooral naar jezelf. Hoe geef je les? Geef je alleen klassikaal les? Of gebruik je verschillende formats voor verschillende kinderen? Bied je hen een keuze aan of niet? Met die reflectie wil ik ook mijn workshop beginnen. Eens kijken wat de groep leerkrachten al doet. Na de inventarisatie geef ik hen tips hoe ze het Engels gedifferentieerd kunnen aanbieden in hun les.”
Differentiëren kan bijvoorbeeld op basis van inhoud. Denk aan een CLIL-les (Content and Language Integrated Learning) waarbij niet (alleen) de taaldocenten, maar juist ook vakdocenten medeverantwoordelijk zijn voor de taalverwerving van de leerlingen.
Kutschruiter: “Bied ter ondersteuning een lijst aan met words to know. Hierin kunnen ook extra woorden worden opgenomen voor kinderen die meer uitdaging nodig hebben. Sommige kinderen hebben de behoefte deze lijst gedurende het hele thema te gebruiken en anderen hoeven er maar één keer naar te kijken. Dit is een heel eenvoudige manier van rekening houden met verschillen in jouw groep.”
Met een Know-Want to know-Learn chart maken ze inzichtelijk; wat weten ze al, wat willen ze weten en wat hebben ze geleerd.
Ruimte voor eigen invulling
Coöperatief leren biedt meer ruimte aan een eigen invulling door leerlingen. De vraag daarbij is, volgens Kutschruiter, of je dan nog wel voldoende ondersteuning geeft aan de kinderen die het nodig hebben. “Dus model de activiteit altijd en schrijf de chunk op het bord ter ondersteuning. Hou je vast aan begrijpend lezen, geef dan keuzes: Laat je de tekst ontleden door vragen? Of mogen ze er ook een mindmap van maken? Sommige kinderen vinden hier veel meer van zichzelf in terug. Of geef meer verantwoordelijkheid en werk met een Know-Want to know-Learn chart. Hiermee maken ze inzichtelijk; wat weten ze al, wat willen ze weten en wat hebben ze geleerd.”
“Verder ben ik benieuwd of er leerkrachten zijn die Engels op verschillende niveaus aanbieden”, gaat ze verder. “Hoe ga je dan om met het communicatieve aspect van de taal? Ik wil ook ervaringen uitwisselen met leerkrachten. Ik wil hen houvast geven door hen tips en lesideeën te geven hoe ze op een paar punten hun les kunnen aanpassen om zo meer gedifferentieerd te werken.”
3 Tips voor gedifferentieerd werken in de klas
Francis Kutschruiter geeft alvast een tipje van de sluier met deze drie tips.
- Bied een keuze aan. “Dat is het belangrijkste en vereist wellicht wel het meeste werk. Het is niet simpel een boek of methodiek volgen. Je moet beter nadenken over wat je doet, en dat kost meer voorbereiding. Maar als leerkrachten dat in hun dna hebben gaat dat vanzelf.”
- Begin een pre-assessment als je met een nieuw thema begint, om te kijken wat de kinderen al weten en hoe ver ze zijn. “Maak daar dan gebruik van. Als je het in de Engelse les hebt over het onderwerp wonen, kun je via een woordweb uitvinden wat ze al beheersen. Vaak weten ze al meer dan je denkt. Daar kun je dan je les op aanpassen, het gebruiken in je les.”
- Zoek het niet alleen in extra werk, maar ook in de leervoorkeuren van de kinderen. “Sommigen zijn heel visueel ingesteld en hebben meer aan het werken met een mindmap dan met woorden leren of een vraag-antwoordmethode. In een mindmap zie je plaatjes en verschillende kleuren. Die kinderen komen daarin veel meer tot hun recht.”
Nog meer nieuws over internationalisering in onderwijs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
