15 jaar eTwinning: een terugblik

Deze maand bestaat eTwinning 15 jaar. In al die jaren zijn er prachtige samenwerkingen ontstaan tussen scholen in heel Europa. Niemand in Nederland weet dat beter dan Cees Brederveld. Als techniekdocent aan het St. Aloysius College, was hij een van de eerste docenten die ermee aan de slag ging. Inmiddels gepensioneerd blijft hij als ambassadeur nog steeds betrokken.

Het was, naar eigen zeggen, ‘per ongeluk’ dat Brederveld als techniekdocent in de internationale projecten rolde. Als een van de schrijvers van een onderwijsmethode voor zijn vak werd hij uitgenodigd op een conferentie in Denemarken over internationalisering in het onderwijs.

“Ik wist niet dat dit bestond, dat er subsidie voor was en dat het zo interessant kon zijn. Vanaf die tijd ben ik erbij betrokken gebleven. Internationalisering was in die tijd voor veel scholen onbekend. Ik denk dat eTwinning daar een antwoord op was.”

Gemotiveerde leerlingen

“Nadat mijn eerste internationale project faliekant mislukte, kwam ik een Deense partner tegen met wie ik een klein eTwinning project opzette. Dat werd uiterst succesvol en werd later vaak als voorbeeld gebruikt voor eTwinning. Het ging om het NewsPaper Project. Ik zat een keer in Denemarken in de trein en zag de gratis krant Metro liggen."

"Ik wist niet dat er ook een Deense editie was die er hetzelfde uitziet. Zo kwamen we op het idee om één dag de gratis krant beiden in school te halen en deze dan door leerlingen te laten uitspitten en samenvatten."

"Ze kozen artikelen uit, en maakten er een mooi document van. ’s Avonds stuurden we deze naar elkaar op. Zo weet je de volgende dag in de klas van elkaar wat er in die krant heeft gestaan en kun je zien wat in een ander land belangrijk is en minder belangrijk. Daar kun je dan een discussie over houden in je klas. Ik heb dat toen gedaan met een Mavo-1 klas. Die kinderen waren laaiend enthousiast."

"Dan krijg je ineens iets te zien, wat je als leraar heel graag ziet: gemotiveerde leerlingen. Ik hoefde er niet eens iets extra’s voor te doen. Leerlingen kwamen naar me toen met vragen als ‘Hoe zien Denen er uit?’, ‘Zijn dat allemaal Vikingen?’ ’Hoe lang is het reizen naar Denemarken?’ Dat was het eerste begin.”

Samenwerken geeft een kick!

“eTwinning is een soort rode draad gebleven in mijn lessen. Toen ik ermee begon was ik als docent techniek altijd al bezig met het verzinnen van aparte dingen voor leerlingen, waardoor ze net wat meer gingen doen dan ze vooraf van plan waren. Iedere keer probeerde ik ze te verrassen door onderwerpen net wat anders voor het voetlicht te brengen."

Daar heeft dat internationaal leren bij geholpen. “Wat voor mij het meest essentiële aan eTwinning was, en nog steeds is, is de laagdrempeligheid. Dankzij de national support service (nss), kun je lokaal in je eigen taal informatie en hulp krijgen over hoe je een internationaal project opstart. Ook de TwinSpace is belangrijk. Zeker de laatste jaren is dit echt een veilige plek geworden om met leerlingen te werken zonder dat mensen van buiten af meekijken of dat je wordt gehackt.”

De leerlingen waren vaak heel erg enthousiast. “Het zien, het praten en het werken met leeftijdgenoten in het buitenland geeft altijd een kick. Er gebeurt iets, waarbij je als docent alleen maar hoeft te sturen en niets aan hoeft toe te voegen”.

De connectie tussen leerling en maatschappij

“Mijn grote zorg is dat het onderwijs in Nederland steeds verder vervreemd dreigt te raken van wat er in de maatschappij allemaal gebeurt. Als ik kijk hoeveel scholen nu op regelmatige basis aan internationalisering doen vind ik dat te weinig. Er zijn nog te veel docenten die zeggen er geen tijd en energie voor te hebben."

"Ik zou scholen graag wat meer zien experimenteren, wat meer dingen zien durven. Op sommige scholen gebeurt dat wel, maar op heel veel scholen helemaal niet. Wat je op heel veel scholen ziet is de ban tegen de mobiele telefonie. Telefoontjes worden geweerd, moeten in kluisjes worden opgesloten. Ik kan me er wel iets bij voorstellen, want het leidt af, maar je kan ook kijken of je het niet kunt integreren in je les."

"Als je nu naar buiten kijkt, je loopt over een willekeurige winkelstraat, dan zie je al die mensen constant kijken op die telefoontjes. Een project zou kunnen zijn hoe je daar mee omgaat. Wat voor regels verzinnen we met elkaar? Wat zijn de kansen, wat voor bedreigingen? Dat lijken mij interessante projecten voor het klaslokaal."

Erkenning voor je internationale samenwerking

Brederveld werkt nu samen met de christelijke lerarenopleiding Viaa in Zwolle. Daar proberen ze op systematische wijze studenten in contact te brengen met eTwinning. "Dat is iets waar volgens mij iedere docentenopleiding aan zou moeten werken. Verder beoordeel ik alle projecten die een aanvraag doen voor een eTwinning kwaliteitslabel. Ik lees ze, leg ze naast een matrix, die centraal in Brussel is ontwikkeld, en geef daar een beoordeling aan."

Een kwaliteitslabel is voor docenten het een bewijs van kwaliteit. "Als onderwijsman- of vrouw ben je altijd bezig met hoe je onderwijs kan aanbieden op een zo hoog mogelijk niveau waarop je een leerling kan meenemen. Het tweede wat je kunt doen is daarna meedingen aan een Europees kwaliteitslabel. Je kan ook meedoen aan een Europese prijs. Dat levert een veel positieve aandacht op. Ik raak erg geïnspireerd wat collega’s in het land allemaal verzinnen om met leerlingen te doen. Ik ben erg trots op dat ik dit werk mag doen."

De basis van een goede samenwerking

“Zorg er als eerste voor dat je goed, en betrouwbaar, contact legt. Als iemand contact met je opneemt reageer dan binnen 24 uur. Zelfs als je geen tijd hebt. Verder belangrijk: keep it simple. Begin klein, met een simpel projectje waarmee je snel resultaat kunt boeken. Dan heb je voor jezelf bevestiging en kun je daarna uitbouwen. Zo’n NewsPaper Project is daar een goed voorbeeld van."

"Je moet daarnaast altijd zorgen dat je goed bent voorbereid. Er moet bijvoorbeeld op het moment dat je gaat samenwerken wel een goede beeldverbinding zijn. Hapert de techniek, dan wordt het rommelig en kan de samenwerking mislukken. Zorg ervoor verder dat je de onderwerpen van je projecten dicht bij jezelf en passend bij het curriculum zijn. Zoek iets wat je normaal ook al doet in je les, maar nu in een internationale setting. Dan heb je ook minder extra tijd nodig in je lessen.”

Het Europese gevoel

“Er ligt voor eTwinning, zeker op Europees niveau, een hele interessante uitdaging. Toen wij vijftien jaar geleden begonnen was iedereen voor Europa. Toen kwam het tegengeluid en men begon daaraan te twijfelen. Nu zie je dat dat breder gebeurt. Ik denk dat eTwinning een hele goede rol zou kunnen spelen om meer de overeenkomsten maar ook de verschillen tussen Europese landen te leren kennen."

"Internationale samenwerking, het Europese gevoel, kan je met eTwinning wel degelijk versterken. Onderwijs is immers essentieel. Je investeert in jonge mensen die later als jongvolwassenen en volwassenen de maatschappij verder moeten uitbouwen.” Een goede manier om een nieuw project op te zetten is vaak via een face-to-face ontmoeting met een potentiële partner. Daar kijk je elkaar in de ogen, daar doe je een belofte, die beter houdt dan via e-mail. De commitment is groter. Dat blijft waardevol.