Hoger onderwijs

Er zijn 2 soorten hoger onderwijs in de Franstalige regio van België:

• enseignement supérieur de type court, beroepsgericht hoger onderwijs; en
• enseignement supérieur de type long, wetenschappelijk onderwijs.

Er zijn verschillende soorten hogeronderwijsinstellingen die beroepsgericht en/of wetenschappelijk onderwijs aanbieden.

Het beroepsgericht hoger onderwijs heet in de Franstalige regio enseignement supérieur de type court (hoger onderwijs van het korte type). Studenten kunnen beroepsgerichte opleidingen voor hoger onderwijs volgen aan:

• hautes écoles (hogescholen);
• écoles supérieures des arts (hogescholen voor de kunsten);
• établissements d’enseignement de promotion sociale (instellingen voor volwassenenonderwijs).

In het beroepsgericht hoger onderwijs kunnen studenten de volgende graden behalen:

• Brevet de l’enseignement supérieur
• Grade de Bachelier (professionnalisant/de type court)
• Bachélier de spécialisation

Studenten kunnen in het enseignement supérieur de promotion sociale (volwassenenonderwijs) een 2-jarige opleiding volgen. Ze kunnen hiermee het Brevet d’enseignement supérieur (EQF/NLQF 5) behalen.

• Duur: 2 jaar (120 ECTS).
• Inhoud: beroepsgericht onderwijs, praktijkvakken, stages.
• Toelatingseisen: leeftijd minimaal 18 jaar, eventueel een toelatingstest.
• Diploma: Brevet de l’enseignement supérieur.

De Grade de Bachelier professionnalisant (professionalisant/de type court) leidt studenten op tot een bepaald beroep. Na afronding van deze opleiding kunnen ze direct aan de slag.

• Duur: 3 jaar (180 ECTS), maar 4 jaar (240 ECTS) voor de richtingen verloskunde (sage-femme) en verpleegkunde (soins infirmiers).
• Inhoud: beroepsgerichte vakken en eventueel een stage.
• Toelatingseis: het Certificat d’enseignement secondaire supérieur.
• Diploma: Grade de Bachelier (professionalisant/de type court).

Na het behalen van de Grade de Bachelier (professionalisant/de type court) kunnen studenten een 2e bachelorgraad behalen: de Bachelier de spécialisation. Deze opleiding geeft studenten de mogelijkheid om zich verder te specialiseren in hun vakgebied. De opleiding leidt niet tot een hogere graad. Studenten behalen een bachelor die gelijk is aan de Grade de Bachelier (professionnalisant/de type court).

• Duur: 1 jaar.
• Inhoud: verdieping binnen een vakgebied.
• Toelatingseis: de Grade de Bachelier (professionalissant/de type court) in een relevante richting.
• Diploma: Bachelier de spécialisation.

Het wetenschappelijk onderwijs heet in de Franstalige regio enseignement supérieur de type long (hoger onderwijs van het lange type). Studenten kunnen wetenschappelijke opleidingen volgen aan:

• universités (universiteiten);
• hautes écoles (hogescholen);
• écoles supérieures des arts (hogescholen voor de kunsten);
• établissements d’enseignement de promotion sociale (volwassenenonderwijs).

In het wetenschappelijk onderwijs kunnen studenten de volgende graden behalen:

• Grade de Bachelier (de transition/de type long);
• Grade de Master;
• Master de spécialisation;
• Grade de Docteur.

Deze wetenschappelijke opleiding leidt tot de bachelorgraad, Grade de Bachelier. De opleiding leidt niet op tot een bepaald beroep, maar is bedoeld als voorbereiding op de masteropleiding. Daarom wordt de wetenschappelijke bacheloropleiding ook wel Bachelier de transition of Bachelier de type long genoemd. Om het hele traject af te ronden moeten studenten hierna ook de masteropleiding volgen.

• Duur: 3 jaar (minimaal 180 ECTS).
• Inhoud: onderzoek en theorie.
• Toelatingseisen: het Certificat d’enseignement secondaire supérieur.
• Diploma: Grade de Bachelier (de transition/de type long).

Uitzondering: Grade de Bachelier (de transition/de type long) als hbo-bachelor

Bacheloropleidingen van het lange type zijn meestal gericht op theorie en wetenschappelijk onderzoek. Daarom vergelijken we deze Belgische bacheloropleidingen qua niveau met een bachelor in het Nederlands wetenschappelijk onderwijs.

Maar er zijn uitzonderingen. De inhoud van sommige Bachelier de type long-opleidingen, bijvoorbeeld op het gebied van beeldende kunst of muziek, komt wel meer overeen met Nederlandse hbo-bacheloropleidingen. In die gevallen is het bachelordiploma vergelijkbaar met een bachelor in het hoger beroepsonderwijs.

De masteropleiding is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en leidt tot de mastergraad, Grade de Master.

• Duur: 1 jaar (60 ECTS), 2 jaar (120 ECTS), 3 jaar (180 ECTS) voor de richting (dier)geneeskunde.
• Inhoud: de 2-jarige Master (120 ECTS) biedt 3 verschillende afstudeerrichtingen: de beroepsgerichte specialisaties (la finalité spécialisée);
• de opleiding voor leraren in het voortgezet onderwijs (la finalité didactique); de voorbereiding op het wetenschappelijk onderzoek (la finalité approfondie).
• Toelatingseisen: Grade de Bachelier (de transition/de type long), een bachelorgraad in een relevante richting. Er is ook een schakelprogramma (passerelle) voor studenten met een Grade de Bachelier professionnalisant (type court).
• Diploma: Grade de Master.

Na het behalen van de Grade de Master kunnen studenten een 2e mastergraad behalen: de Master de spécialisation. Deze opleiding geeft studenten de mogelijkheid om zich verder te specialiseren in hun vakgebied. De opleiding leidt niet tot een hogere graad (de graad is gelijk aan de Grade de Master).

• Duur: 1-2 jaar (60-120 ECTS).
• Inhoud: verdieping binnen een vakgebied.
• Toelatingseisen: een Grade de Master in een relevante richting.
• Diploma: Master de spécialisation.

Uitzondering: Grade de Master als hbo-master

In België zijn er binnen het beroepsgericht hoger onderwijs geen masteropleidingen. Een masteropleiding is altijd gericht op theorie en wetenschappelijk onderzoek. Daarom vergelijken we Belgische masteropleidingen qua niveau met een master in het Nederlands wetenschappelijk onderwijs.

Maar er zijn uitzonderingen. De inhoud van sommige Belgische masteropleidingen, bijvoorbeeld op het gebied van beeldende kunst of muziek, komt wel meer overeen met Nederlandse hbo-masteropleidingen. In die gevallen is het masterdiploma vergelijkbaar met een master in het hoger beroepsonderwijs.

Studenten kunnen aan de universités (universiteiten) een promotietraject volgen om een Grade de Docteur te behalen.

• Duur: minimaal 3 jaar (180 ECTS).
• Inhoud: wetenschappelijk onderzoek en de verdediging van een proefschrift.
• Toelatingseisen: een master en eventueel extra eisen.
• Diploma: Grade de Docteur.

Volgens de wetgeving van de Franstalige regio zijn er 4 typen hogeronderwijsinstellingen die nationaal erkende graden mogen uitreiken:

• universités (universiteiten);
• hautes écoles (hogescholen);
• écoles supérieures des arts (hogescholen voor de kunsten);
• établissements d’enseignement de promotion sociale (instellingen voor volwassenenonderwijs).

Alle erkende hogeronderwijsinstellingen staan op de website van de Fédération Wallonie-Bruxelles.