Methoden en programma’s voor wereldburgerschap
Als je een schoolplan hebt opgesteld voor wereldburgerschap, kun je op zoek naar methoden en programma's die aansluiten bij je visie. Neem hier rustig de tijd voor. Andere keuzes die je op schoolniveau moet maken zijn:
- Aan welke doelen wil je werken met wereldburgerschapsonderwijs?
- Wil je thematisch of vakgericht werken?
- Welke thema's en onderwerpen zijn relevant voor je leerlingen?
- Hoe ga je de wereldburgerschapsdoelen integreren in het onderwijs?
Je kunt zelf materialen ontwikkelen of een methode aanschaffen. We raden je aan een werkgroep of coördinator aan te stellen die het proces aanstuurt. Een werkgroep kan verschillende materialen en methoden bestuderen en vervolgens een voorstel doen aan het team. Je kunt een uitgever uitnodigen of een methode uitproberen tijdens proeflessen.
Waar moet een methode aan voldoen?
De visie van jouw school op internationalisering en wereldburgerschap geeft richting aan de doelstellingen voor wereldburgerschapsonderwijs.
Kijk op basis van deze visie en doelstellingen naar je huidige curriculum en methode: in hoeverre kun je er je wereldburgerschapsambities waar mee maken? Breng ook in kaart wat er allemaal al plaatsvindt aan wereldburgerschapsonderwijs. Vaak doe je meer dan je denkt!
Geef wereldburgerschap een vaste plaats in het schoolcurriculum. De ervaring leert dat wereldburgerschapsonderwijs dan pas echt betekenisvol wordt.
Je kunt onderstaande criteria gebruiken om methoden met elkaar te vergelijken zodat je de methode vindt die het best bij je school past. Geef per criterium een score (+/-) en een korte toelichting.
Criteria en subvragen
Visie
- De leeractiviteiten sluiten aan bij de belevingswereld en voorkennis van onze leerlingen.
- De leeractiviteiten sluiten aan bij onze (internationale) visie op leren.
Leerinhouden
- De leerinhouden dragen bij aan de ontwikkeling van internationale competenties en wereldburgerschap.
- Er is een balans in kennis, vaardigheids- en houding/reflectiedoelen.
- De methode/materialen sluiten aan bij de SLO-leerlijnen.
- Er is aandacht voor thema's zoals duurzaamheid, diversiteit en inclusie.
- Er zijn mogelijkheden om de leerinhouden te integreren in het bestaande schoolcurriculum.
- Er zijn handvatten om de leerinhouden schoolspecifiek te maken.
- Er is sprake van een doorlopende leerlijn.
Didaktiek
- De methode/materialen reikt gevarieerde werkvormen aan om invulling te geven aan de leerinhouden.
- De methode/materialen bieden mogelijkheden tot differentiatie.
Organisatie
- De methode/materialen zijn bruikbaar in combinatiegroepen.
- Er is een duidelijke handleiding voor de leerkracht.
Overzicht curricula, methoden en programma's
Naast curricula en methoden waarin wereldburgerschap en internationalisering een integraal onderdeel zijn van een groter geheel, bestaan er ook specifieke programma's en materialen die invulling geven aan wereldburgerschap.
Curricula
In deze curricula vormen internationale competenties een integraal onderdeel van het onderwijsaanbod.
| Uitgever | Titel | Geschikt voor groep |
|---|---|---|
| International Baccalaureate | Primary Years Programme (PYP) | 1-8 |
| IPC Nederland | International Primary Curriculum (IPC) | 1-8 |
Methoden
| Uitgever | Titel | Geschikt voor groep |
|---|---|---|
| Vier keer Wijzer | Vier keer Wijzer | 1-8 |
| Jeelo | Jeelo | |
| Malmberg | Argus Clou | 3-8 |
| Malmberg | Naut Meander Brandaan | 3-8 |
| De Bloeiende Naboom | Alles in 1 | 4-8 |
| Blink | Blink Wereld | 3-8 |
| Da Vinci Academie | Da Vinci | 1-8 |
| Faqta | Faqta | 1-8 |
| Go Geïntegreerd Onderwijs | Go! | 1-8 |
| Zwijsen | De zaken van Zwijsen | 3-8 |
Programma's, materialen en activiteiten
De volgende programma's, materialen en activiteiten zijn gericht op diverse internationale competenties en wereldburgerschapsthema's.
| Organisatie | Titel | Geschikt voor groep |
|---|---|---|
| Fawaka Wereldburgerschap | Tools | 1-8 |
| Anne Frank Stichting | Lesmaterialen over vooroordelen en discriminatie | 1-8 |
| Anne-Marie Rakhorst en duurzaamheid.nl | 17 Doelen die je deelt | 1-8 |
| College voor de Rechten van de Mens | Toolbox Mensenrechten | 5-8 |
| Day for Change | Day for Change | 1-8 |
| Edukans | Edukans | 1-8 |
| Europese Unie | Stuur je Les op Reis | 5-8 |
| Globi | Eumind Junior | 5-8 |
| Habitat for Humanity | Habitat for Humanity | 7-8 |
| Humanity House | Diverse lesprogramma's | 7-8 |
| Jimmy Nelson | Cult-ed | 7-8 |
| Kidskracht | Kidskracht | 3-8 |
| Krachtbronnen | Krachtbronnen | 6-8 |
| Movies that Matter | Film in de Klas | 7-8 |
| My Climate Action | My Climate Action | 5-8 |
| Nuffic | Lesideeën Wereldburgerschap | 1-8 |
| Patty Melissen | Pien wil de Wereld zien | 5-6 |
| Prodemos | Aan de Slag met de VN | 7-8 |
| Respect Education Foundation | Respect Leskanaal | 1-8 |
| Schooldag van de de duurzaamheid | Schooldag van de duurzaamheid | 3-8 |
| Sensoa | Rafa Rafa spel | 7-8 |
| Kidsweek | Sam Sam | 5-8 |
| StartUp4Kids Foundation | Klas4Klas | 5-8 |
| Stichting Terra Nova | Terra Nova Spel | 7-8 |
| Jeroen Swolfs | Streets of the World | 7-8 |
| Unicef | Ken je Rechten | 5-8 |
| Vizier | Vooroordelenkoffer | 6-8 |
| War Child | War Child | 1-8 |
Aanvullende materialen
Als je hebt besloten om een eigen wereldburgerschapscurriculum te ontwikkelen kun je daarbij de onderstaande boeken en websites gebruiken.
Boeken
Vensters op de Wereld
Canon voor wereldburgerschapsonderwijs ontwikkeld door de NCDO en de Universiteit van Utrecht.
Krekel Ideeënboek
Vlaams ideeënboek voor kinderrechteneducatie.
Wereldburger met Ketchup
Handvatten om wereldburgerschap te verankeren in het curriculum.
Overig
Klascement
Vlaamse website voor wereldburgerschapsonderwijs.
Kinderen aan het Woord
Een website over de stem van de leerling
Leerhoek Europese Unie
Een website met lesmaterialen en ideeën over de Europese Unie rondom diversiteit, duurzaamheid, rechten en andere onderwerpen.
Respect Foundation – Burgerschap
De burgerschapstool geeft handvatten om (wereld)burgerschap te verankeren in het schoolcurriculum.
Lespakketten | basisonderwijs.online
Overzicht van materialen, onder andere over duurzaamheid en burgerschap.
Dialoog als burgerschapsinstrument Diversion
Dialoog als burgerschapsinstrument is een methodiek om polariserende (wereld)burgerschapsonderwerpen bespreekbaar te maken met je leerlingen.