Culturele diversiteit en wereldburgerschap

Onze samenleving wordt steeds internationaler: via het internet staan we in contact met de hele wereld en internationale samenwerking speelt een belangrijke rol op gebieden als handel, klimaat en wetenschap. Deze ontwikkelingen vragen om internationale competenties en een open en nieuwsgierige houding tegenover andere talen en culturen. Door te werken aan wereldburgerschap, ontwikkelen je leerlingen deze vaardigheden.

De aanwezigheid van meertalige kinderen in de klas biedt kansen om aandacht te geven aan wereldburgerschap in je les. Juist in onze steeds meer geïnternationaliseerde wereld is het van belang dat kinderen leren over culturele verschillen en hoe ze daarmee om kunnen gaan. Dit draagt bij aan het ontwikkelen van begrip voor andere culturen, één van de wereldburgerschapscompetenties.

Wanneer je verschillende achtergronden en talen in de klas hebt, heb je bij elk thema materiaal voor internationalisering. Je kunt bijvoorbeeld een les opbouwen rondom eetgewoonten, en hierbij de kinderen uit je klas laten vertellen:

• Wat eten zij als lunch of als ontbijt?
• Hoe laat eten ze ’s avonds?
• Wie kookt er thuis?
• Wie heeft er wel eens gevast en waarom?
• Hoe noemen ze bepaalde producten in hun thuistaal?

Een ander belangrijk onderdeel van wereldburgerschap is bewustzijn van je eigen identiteit en die van anderen. Wat maakt ons bijzonder, en wat verbindt ons juist? Je kunt hier aandacht aan besteden door kinderen te laten vertellen over hun achtergrond.

Een kind met een Italiaanse ouder vertelt bijvoorbeeld over hoe zij bij haar oma in Italië andijvie eet. Niet in de stamppot zoals in Nederland, maar met zwarte olijfjes. Het Italiaanse huis van haar grootouders heeft dikke muren van natuursteen. Niet tegen de kou, maar om in de zomer de warmte buiten te houden.

Door over deze voorbeelden te vertellen, wordt de Italiaanse kant van deze leerling levendig en inzichtelijk gemaakt voor haar klasgenoten. Het vergroot hun nieuwsgierigheid en spoort hen aan vragen te stellen.

Bij het kind zelf verhoogt het vertellen over haar achtergrond het zelfvertrouwen. Het Italiaanse deel van haar identiteit krijgt de ruimte in de klas. En bij vragen van haar klasgenootjes is zij voortaan de Italië-expert.

Door op deze manieren aandacht te besteden aan de verschillende achtergronden van de kinderen in de klas, ontstaat er ook meer wederzijds begrip in je groep. Zo zorg je voor betere integratie van kinderen met verschillende achtergronden. En je werkt met alle kinderen aan hun competenties op het gebied van wereldburgerschap.

• Verder aan de slag met wereldburgerschap? Bekijk de brochure en haal inspiratie uit de uitgewerkte lesideeën.
• Bekijk een overzicht van de mogelijke leeropbrengsten van internationalisering via het Model Internationale Competenties.
• SLO publiceerde een handreiking over omgaan met culturele diversiteit op school, met portretten van de praktijk op verschillende scholen.
• Het Edina-platform heeft een speciale pagina over interculturele competenties voor leerkrachten, met informatie en advies.
• Doe inspiratie op voor interculturele lessen met deze praktijkvoorbeelden van Leraar24: Versterk burgerschap in de klas met fotoproject en Samen met ouders werken aan taalonderwijs.