Waarom zijn internationale competenties belangrijk?

De Nederlandse arbeidsmarkt is internationaal georiënteerd en studenten krijgen hier op verschillende manieren mee te maken in hun toekomstige werk. Zo kunnen zij gaan werken bij internationaal opererende bedrijven en/of werken in een omgeving waar zij op de hoogte moeten zijn van internationale ontwikkelingen, procedures en regelgeving (Elfferich & Van Staden, 2022). Daarnaast dienen studenten te kunnen omgaan met gewoonten en gebruiken van collega’s of klanten uit andere culturen en landen. Internationale competenties kunnen bijdragen aan deze benodigde vaardigheden.

Uit onderzoek van Jones (2013) komt naar voren dat bedrijven zoeken naar werknemers met dit soort transversale (niet-vakspecifieke) vaardigheden. Hieronder vallen ook internationale competenties. Zo blijkt dat er gemiddeld 3,3 internationale competenties worden gevraagd in ho-startersvacatures en 1,9 in mbo-vacatures. Communicatie, samenwerken en zelfstandigheid zijn de drie meest voorkomende internationale competenties in zowel ho-als mbo-vacatures.

Ook studenten die geen internationale baan ambiëren of internationale studie volgen, zullen deze competenties nodig hebben. Denk aan een huisarts die een praktijk heeft in een stadsdeel waar veel patiënten een andere of biculturele achtergrond hebben of een productieplanner die goederen importeert en daarbij contact houdt met internationale leveranciers of klanten.

Er zijn verschillende verklaringen voor het groeiende belang van internationale competenties op de arbeidsmarkt. Denk aan het effect van globalisering op de arbeidsmarkt waardoor we steeds meer in een interculturele omgeving werken, aldus Spitzberg & Chagnon (2019).

Maar ook andere verklaringen hebben te maken met veranderingen in technologie, flexibilisering van de arbeidsmarkt en verduurzaming. Sommige banen veranderen en andere verdwijnen, waardoor competenties zoals nieuwsgierigheid en aanpassingsvermogen van belang zijn (ook wel soft skills genoemd).

Om onderwijs aan te blijven bieden dat aansluit op een veranderende arbeidsmarkt, noemt het ministerie van OCW in de strategische agenda hoger onderwijs en onderzoek, het belang van brede vaardigheden zoals kritisch denken, sociaal-culturele vaardigheden en ondernemend denken. Deze vaardigheden hebben overlap met 21e-eeuwse vaardigheden en internationale competenties. Door in te zetten op internationale competenties in je onderwijs zijn studenten dus voorbereid op het werken in een internationale arbeidsmarkt (Kuver et al., 2019).

Onze samenleving is enorm divers geworden door migratie en toenemende mobiliteit . Studenten zullen dus verschillende internationale perspectieven niet alleen zien tegenkomen in hun (toekomstig) werk, maar ook in hun dagelijkse omgeving zoals de klas in de wijk waar ze wonen. Het is dus op maatschappelijk gebied nuttig om internationale competenties te hebben.

Ook in het PISA-rapport van de OECD wordt het begrijpen en waarderen van andere perspectieven en het aangaan van open en effectieve interacties tussen culturen genoemd. Deze cultural awareness leidt volgens het rapport tot meer respectvolle interacties in diverse samenlevingen (Ramos & Schleicher, 2018). Soms zullen waarden echter toch schuren en daarom is het belangrijk daar aandacht voor te hebben in het (burgerschaps)onderwijs en ruimte te maken voor studenten om hierop te kunnen reflecteren.

We leven in een globaliseerde samenleving die te maken heeft met problemen als klimaatverandering, pandemieën en geopolitieke spanningen. Met de Sustainable Development Goals (SDG’s) hebben de Verenigde Naties 17 doelen opgesteld om deze en andere wereldwijde problemen aan te pakken. Maatschappelijke kwesties zijn daarmee per definitie te plaatsen in een internationaal perspectief.

In het model internationale competenties wordt dit internationale oriëntatie genoemd en in het OECD Pisa Global Competence Framework raakt het aan de dimensies ‘Engage in open, appropriate and effective interactions across cultures’ en ‘Take action for collective well-being and sustainable development’.

Internationaal en maatschappelijk, en deels ook beroepsgerelateerde relevante vraagstukken worden door Guérin & Beelen (2022) wicked problems genoemd. Dit type vraagstukken vereist een integrale aanpak waarbij alle stakeholders worden betrokken. Studenten zullen daarom in de toekomst steeds meer met andere disciplines moeten samenwerken. Door het verwerken van wicked problems in lesopdrachten, kunnen studenten oefenen met interdisciplinair samenwerken. Zie het voorbeeld uit het hbo hieronder over kinderrechten:

“In de hbo minor ‘Kinderrechten: praktische uitdagingen’ werken studenten in interdisciplinaire teams aan authentieke en complexe casussen. Het zijn zaken waarin de belangen van het kind moeilijk te bepalen zijn of op gespannen voet staan met de verwachtingen van ouders of professionals. Voor een goede oordeelsvorming moeten deze zaken niet alleen vanuit ethische en rechtelijke maar ook vanuit pedagogische en educatieve inzichten en perspectieven worden benaderd. Studenten werken daarom samen in kleine groepen en maken gebruik van elkaars beroepsperspectief. Door kennis en expertise te delen kunnen de studenten elkaar aanvullen en van elkaar leren. Ze worden zo uitgedaagd om niet eenzijdig vanuit het beroepsperspectief te denken en handelen, maar in het belang van het kind.” (Guérin & Beelen, 2022).

De hbo-studenten werkten vervolgens online samen met studenten uit Durban (Zuid-Afrika). Zo kregen studenten inzicht in hoe er naar kinderrechten wordt gekeken aan de andere kant van de wereld.