Netwerk Mobstacles in actie tegen coronaknelpunten

In het Mobstacles-netwerk werken bijna 300 International Office- en HR-medewerkers samen met Nuffic aan het wegwerken van neveneffecten van wet- en regelgeving rond de internationale mobiliteit van studenten en onderzoekers.

Het netwerk bestaat inmiddels ongeveer 20 jaar en zet zich in voor een hoger onderwijs zonder mobiliteitsobstakels. Om dat doel te bereiken wordt er intensief samengewerkt met kennisinstellingen, koepelorganisaties en overheid.

Ondersteunen en binden

“Zo’n 12 procent van alle studenten in het Nederlands hoger onderwijs is afkomstig uit het buitenland. Van het wetenschappelijk personeel is dat zelfs 33 procent”, vertelt Floor van Donselaar van het team Studentmobiliteit bij Nuffic. “Nederland is een klein land met een sterke kenniseconomie, dus het is belangrijk om deze groep te ondersteunen en te binden.”

Knelpunten en obstakels in wetgeving en de uitvoering hiervan staan dit streven soms in de weg. “De instellingen zijn onze oren en ogen; zij signaleren waar het knelt, wij coördineren en administreren deze obstakels en agenderen die bij de juiste instanties. Vervolgens zoeken we samen met de instellingen en instanties naar passende oplossingen.”

Zo was het voor studenten van buiten de Europese Unie niet mogelijk om stage te lopen zonder werkvergunning. In samenwerking met het ministerie van SZW, de Inspectie SZW en het UWV werd voor deze studenten een wettelijke vrijstelling vastgelegd. Nu kunnen zij, zonder werkvergunning, een stage doen die relevant is voor hun studie in Nederland.

Gevolgen coronavirus

De uitbraak van het coronavirus (COVID-19) leidt op een geheel andere manier tot onwenselijke situaties voor internationale studenten en onderzoekers. Los van de gezondheidsrisico’s en de ontregeling in ieders leven, is de meest in het oog springende daarvan het gebrek aan of verlies van sociale voorzieningen.

Zo vallen internationale studenten alleen onder de zorgverzekeringswet als zij een bijbaan hebben. Veel studenten werken echter in de horeca en verliezen door de coronacrisis hun bijbaan – en daarmee hun sociale voorzieningen. Daarnaast blijkt de praktijk rond de European Health Insurance Card van Europese studenten weerbarstig.

Ook hebben sommige studenten noodgedwongen (tijdelijk) moeten terugkeren naar hun thuisland, terwijl de huur van hun kamer in Nederland gewoon doorloopt. Ze lopen inkomsten uit hun bijbaan mis en hebben niet allemaal financiële steun van familie om op terug te vallen. Daarnaast is het nog maar de vraag wanneer ze kunnen terugkeren en hoe het dan verder moet met hun studie. Dit geldt ook voor Nederlandse studenten die op uitwisseling waren en onverhoopt moesten terugkeren.

Dat zijn problemen die voorkomen bij studenten en onderzoekers die al in Nederland zijn. Veel onderzoekers en docenten uit het buitenland hebben hun komst naar Nederland echter moeten uitstellen of lopen vertraging op met hun werk omdat ze niet kunnen reizen.

Informatie delen

Over dit soort kwesties is Nuffic in gesprek met betrokken instanties, zoals het ministerie van OCW, het ministerie van Buitenlandse Zaken, de IND, de Landelijke Commissie Gedragscode, en de koepels VSNU, Vereniging Hogescholen en NRTO.

“Vanuit Nuffic streven we naar optimale verbinding en informatievoorziening”, aldus Van Donselaar. “We hebben cruciale informatie vanuit instanties gebundeld en die gedeeld met onze partners in het onderwijsveld. Er is goede aandacht voor de knelpunten en een enorme betrokkenheid vanuit alle partijen om zo snel mogelijk tot oplossingen te komen. Dat gaat niet altijd zo snel als iedereen zouden willen, maar dat komt omdat het om complexe kwesties gaat en we allemaal goede en werkbare oplossingen willen. Dat vraagt om afstemming.”

Samen, ook ná corona

Deze manier van samenwerking tussen overheid, instellingen en koepels heeft zich in dat opzicht al vele malen bewezen. Betrokkenen zijn bijvoorbeeld tevreden over het systeem voor de aanvraag van verblijfsvergunningen. Instellingen kunnen deze, als erkend referent, digitaal aanvragen voor wetenschappelijk personeel en studenten. Zonder de omslachtige procedures van weleer krijgen studenten en onderzoekers via dit systeem snel duidelijkheid over de aanvraag.

“Er is hier de afgelopen jaren echt een slag op gemaakt met als resultaat dat de IND en hogeronderwijsinstellingen elkaar goed weten te vinden bij het uitvoeren van het erkend referentschap.”

Het netwerk hoopt in diezelfde geest ook coronaknelpunten uit de weg te kunnen ruimen. Van Donselaar: “Samenwerking is essentieel. Als we daar niet op kunnen terugvallen, zijn we nog verder van huis. De urgentie is bij iedereen duidelijk en we zijn blij dat wij als Nuffic mogen bijdragen aan de samenwerking tussen instellingen en overheid. We hopen dat we dit nog lang kunnen doorzetten, ook na de coronacrisis.”