Kijk in die kombuis

Directeur Miluska Broekhuis van MBO Landstede in Zwolle en opleidingscoördinator Frank Arnoldus van ROC Rivor namen beide deel aan de reis die plaatsvond in de eerste week van april. Het werd een week vol waardevolle ontmoetingen voor de twintig directeuren en managers die zich voor de reis hadden aangemeld. Van rondetafelgesprekken met Zuid-Afrikaanse onderwijsprofessionals tot een spontaan kijkje in de keuken van een horeca-opleiding waarbij de pannen niet onaangeroerd bleven.

Zowel Broekhuis als Arnoldus begonnen aan de studiereis met een open vizier. De kennismaking maakte grote indruk op hen. Broekhuis: "Natuurlijk zagen we overeenkomsten, want de drijfveren van de docenten en de problematiek van studenten is universeel. Maar daarnaast was de context waarin veel studenten leven zó anders.

Sommigen van deze jongeren wonen in townships waar ze amper in hun eerste levensbehoeften kunnen voorzien. Ze kiezen bijvoorbeeld voor een horecaopleiding, zodat ze wat eten mee naar huis kunnen nemen voor hun broertjes en zusjes."

Frank Arnoldus vult aan: "Natuurlijk zijn er ook in Nederland studenten die het niet breed hebben, maar wij hebben allemaal te eten en te drinken en er is een goed sociaal vangnet. Tijdens de reis ontmoette ik studenten voor wie dat niet vanzelfsprekend is. Ik zag ook de dankbaarheid bij hen. Ze lopen er allemaal met een grote glimlach rond, omdat ze het onderwijs zien als een kans om verder te komen."

"Ze lopen er allemaal met een grote glimlach rond, omdat ze het onderwijs zien als een kans om verder te komen."

Meisjes worden loodgieter

Het mbo-team van Nuffic organiseerde de reis in samenwerking met haar lokale vestiging, Nufflc Neso South-Africa. Via bezoeken aan TVET (technical vocational education and training)-opleidingen en rondetafelgesprekken kwamen de onderwijsprofessionals meer over elkaars systemen te weten. De deelnemers ontdekten dat in Zuid-Afrika de samenwerking met de beroepspraktijk nog in opkomst is.

Broekhuis: "Stage wordt er nauwelijks gelopen. Bij ons is de connectie van het mbo met de beroepspraktijk onderdeel van de opleiding, in Zuid Afrika is dat anders geregeld. Ze zijn heel gedreven om daar meer over te leren." Broekhuis: "Zuid-Afrika heeft een geschiedenis van grote politieke onrust en het land komt net uit een economische crisis. Het praktisch onderwijs bestaat nog maar kort."

Toch waren er ook overeenkomsten, legt Arnoldus uit: "We zagen dat er op alle opleidingen ook praktijkcentra waren ingericht en dat er naast beroepsvaardigheden ook les werd gegeven in burgerschap, net zoals bij ons."

Een punt waarvan Broekhuis denkt dat we in Nederland juist van Zuid-Afrika kunnen leren is het aantrekkelijk maken van de technische opleidingen voor meisjes. "We waren bij de opening van een loodgietersopleiding en de studenten daar waren bijna allemaal meisjes. Ik zou graag nog meer willen weten over hoe ze dat voor elkaar krijgen, want dat is bij ons nog een uitdaging."

Proeven uit de pannen

Overal werd de Nederlandse delegatie met open armen ontvangen. Arnoldus: "Toen we bij False Boy College in Kaapstad kwamen, waren we wat te vroeg. We kregen spontaan een rondleiding waarbij we gewoon klassen in liepen en mooie gesprekken hadden met studenten en docenten. We belandden zelfs in de keuken van de horecaopleiding waar we meteen mochten proeven van wat er werd bereid. De gastvrijheid, openheid en vriendelijkheid was tijdens de hele reis enorm."

Gaan voor duurzame samenwerking

Ook het contact tussen de Nederlandse onderwijsprofessionals onderling was inspirerend, vertelt Broekhuis: "Je bent tijdens zo'n week samen intensief bezig met de kwaliteit van het onderwijs, dat heeft een enorme meerwaarde . Ik zou er daarom zeker voor kiezen om bij toekomstige uitwisseling docenten van verschillende Nederlandse mbo's gezamenlijk te laten gaan. Zo kunnen ze ook van elkaar leren. Een peer-review project bij voorbeeld, waarbij onze mbo-docenten gezamenlijk een TVET-opleiding doorlichten op een bepaald thema of andersom kan zeer leerzaam zijn."

Broekhuis en Arnoldus zien op korte termijn vooral iets in het uitwisseling van docenten met Zuid-Afrika en gezamenlijke projecten via e-learning. Voor studentuitwisselingen zien ze op termijn zeker mogelijkheden, maar is het nu nog wat vroeg.

Broekhuis: "Studentuitwisseling zou zeker bijdragen aan het ontwikkelen van wereldburgerschap, hun maatschappelijke betrokkenheid en de algemene vorming van de studenten. Op dit moment is het echter belangrijk dat we elkaars manier van werken eerst leren kennen." Arnoldus: "Er moet eerst een goede basis en relatie liggen om dat mogelijk te maken."

Alles begint bij een gedegen plan

Broekhuis benadrukt dat studenten ook op andere manieren van elkaars cultuur kunnen leren: "We kunnen samen projecten draaien, digitale leermiddelen delen en virtueel samenwerken."" Alles begint bij een gedegen plan: "Nuffic begeleidt ons hierbij door ons vragen en thema's voor te leggen waar we mee verder kunnen. In juni komen we weer samen om onze plannen concreter te maken." Arnoldus: "We willen vooral gaan voor een duurzame samenwerking en niet iets eenmaligs."

Het was voor beiden een bijzondere ervaring om Zuid-Afrika op deze manier te leren kennen. Broekhuis: "Het was een geweldige week, waarin we zowel de verschillen in het onderwijs hebben leren kennen als de cultuurverschillen." Frank Arnoldus beaamt dit: "Het was een inspirerende reis die me veel stof tot nadenken heeft gegeven."