Internationalisering na corona: scenario's voor de toekomst

Sinds de coronacrisis ons land in maart van dit jaar op z’n kop zette, ziet de wereld er compleet anders uit. In het 'nieuwe normaal' zijn ook internationale samenwerking en internationale relaties compleet veranderd. De gevolgen voor internationalisering van het onderwijs zijn navenant.

Dat brengt de grote vraag met zich mee: hoe gaat internationalisering van onderwijs er in de toekomst uitzien? Er is een bijna ondenkbare hoeveelheid aan variabelen die dat moeten gaan uitwijzen.

Neem bijvoorbeeld de toekomst van internationale samenwerking: gaan landen op dezelfde voet door, of ontstaan er steeds meer nationale tendensen? Als de muren rond de landsgrenzen weer meer opgebouwd worden, dan zal dat ook gevolgen met zich meebrengen voor het onderwijs.

Hetzelfde geldt voor de onzekerheid over de mogelijkheden in de toekomst. Als het lukt snel duidelijkheid te krijgen over vaccins en maatregelen, dan zal het waarschijnlijk lukken om een stuk sneller terug te veren uit de crisis, dan wanneer de huidige situatie nog lang voortduurt.

Om handvatten te bieden bij het nadenken over de toekomst van internationalisering heeft Nuffic verschillende scenario's ontwikkeld. Die scenario's gelden als vier uitersten, zodat ze stevig met elkaar botsen.

Deze scenario’s zijn zorgvuldig gekozen, met als doel grip te bieden op de huidige onzekerheid.

In alle vier de scenario's zijn er namelijk keuzes te maken die hoe dan ook verstandig uit zullen pakken. Wat er ook gebeurt en hoe de toekomst ook zal uitpakken: van deze keuzes krijg je geen spijt.

Keuzes die hoe dan ook verstandig zijn

We zien minimaal zes van dergelijke keuzes.

Neem bijvoorbeeld de opkomst van Aziatische landen in het onderwijs. Wij verwachten dat die opkomst zal zich voortzetten, omdat deze landen door een adequate reactie op het coronavirus, hun jonge bevolking én hun eerder gedane investeringen in (hoger) onderwijs en economische ontwikkeling waarschijnlijk relatief beter uit de crisis zullen komen. Ben je daar al op voorbereid? Je kan bijvoorbeeld nadenken over manieren om structureel contact te leggen met partnerlanden in Azië en hoe je onderling begrip kunt creëren. Een voorbeeld: door taalonderwijs, of door gezamenlijk projecten op te pakken.

De kans dat de toestroom van Aziatische studenten op westerse instellingen op termijn vermindert, levert in Nederland een extra uitdaging op, evenals culturele verschillen en een andere invulling van wetenschappelijke vrijheden. Discussiepunten die niet snel zullen verdwijnen.

Een andere keuze die in alle scenario's voor de hand ligt: aandacht hebben voor het groeiende belang van inclusie en duurzaamheid.

De Sustainable Development Goals (SDG’s) vormen een handzaam raamwerk om deze containerbegrippen vorm te geven en blijven daarom een belangrijk doel voor het Nederlandse onderwijs en de Nederlandse overheid. Thema’s als duurzaamheid en inclusie spelen ook in relatie tot internationalisering van het onderwijs een belangrijke rol. Is daar bij jou al voldoende aandacht voor?