"Het moment om het internationaliseringsbeleid onder de loep te nemen'"
Het Brabantse Metameer, een brede scholengemeenschap voor voortgezet (deels ook tweetalig) onderwijs, heeft tal van uitwisselingen en projecten met buitenlandse partners. Het coronavirus zette dit voorjaar een streep door al deze activiteiten. “De kans dat we na de zomer weer uitwisselingen kunnen organiseren, wordt met de week kleiner. We zullen ons internationaliseringsbeleid moeten bijstellen.”
Internationalisering is belangrijk voor Metameer, vertelt directeur-bestuurder Berita Cornelissen. De regionale scholengemeenschap met vestigingen in Boxmeer en Stevensbeek hecht veel waarde aan de onderdompeling in een andere cultuur. Er zijn uitwisselingen en projecten met scholen in Italië, Spanje, Duitsland, Finland, Engeland en India. Leerlingen kunnen survivallen in de Ardennen of op excursie naar Antwerpen, Keulen, Berlijn, Parijs of Londen. Een stage in het buitenland is ook mogelijk.
Wat was jullie eerste confrontatie met het virus?
“Toen er van een coronacrisis in Nederland nog nauwelijks sprake was, kregen we te horen vanuit Italië dat we niet welkom waren. Dat was eind februari. We dachten dat we twee weken later wel naar Spanje, in de buurt van Madrid, konden gaan. Omdat we bang waren dat we niet terug konden komen met de kinderen, hebben we dat gecanceld. Ook al was er nog geen negatief reisadvies. De meeste ouders en kinderen hadden wel begrip voor de situatie. Sommige ouders begrepen het niet en verweten ons dat we uit angst handelden. Maar de dag na onze beslissing mochten we al niet meer naar Spanje.“
Hoeveel uitwisselingen hadden jullie nog op stapel staan dit schooljaar?
“Naast de reizen naar Italië en Spanje zouden we nog twee groepen uit Duitsland en een groep uit Finland ontvangen. Onze leerlingen waren daar al geweest. Voor de onderbouw van het tweetalig onderwijs stond dit voorjaar een reis naar Engeland gepland. En begin volgend schooljaar verwachtten we een groep uit India, een vaste uitwisselingspartner. In juni moet je daar voorbereidingen voor treffen en dat kan nu niet. Dus dat gaat ook niet door.”
“We hebben als school de kosten op ons genomen.”
Hoe hebben jullie dit praktisch geregeld?
“We nemen als school de kosten op ons en de ouders krijgen het geld terug. Sommige vliegtuigmaatschappijen hebben ons terugbetaald, van andere maatschappijen hebben we vouchers gekregen voor volgend jaar. Het kost ons geld, maar eenmalig kunnen wij dit als school opbrengen Een aantal docenten pleit ervoor om de geplande terugkomreizen naar volgend schooljaar te verschuiven. Daar zijn we nog niet uit. Dat hangt er ook vanaf hoe de situatie rond het virus zich zal ontwikkelen.”
Alle leerlingen van Metameer kunnen een buitenlandse ervaring opdoen. Wat is het belang daarvan?
“Doordat ze in contact komen met leeftijdsgenoten over de grens, krijgen ze een bredere blik en leren meer inclusief te kijken en te denken. De uitwisselingen doen we in de derde klassen waarbij de leerlingen een week lang bij een gastgezin logeren. Voor veel kinderen is dat een grote stap. De onderdompeling in een andere cultuur en het meedraaien in een ander gezin, opent de luikjes op veel fronten. Ze kunnen in alle openheid een persoonlijke relatie opbouwen. Met digitaal contact lukt dat maar ten dele. Ik ben altijd best kritisch geweest op internationalisering omdat het qua organisatie veel vraagt. Maar na al die jaren ben ik ervan overtuigd dat het de inspanning meer dan waard is.”
"Duurzaamheid en betaalbaarheid waren al een punt van aandacht [...] Dit is echt het moment om het beleid onder de loep te nemen."
Wat is de aanpak voor het nieuwe schooljaar?
“We willen graag na de zomervakantie de fysieke buitenlandse activiteiten weer oppakken, maar het is de vraag of dat gaat lukken. De kans dat we dit volgend schooljaar zo weer kunnen organiseren wordt met de week kleiner. De situatie verandert per dag dus het is lastig om hierop vooruit te lopen. En we weten ook niet hoe ouders in dit coronatijdperk tegenover een buitenlandse reis staan. Wel proef ik bij de docenten een enorme wil om onze leerlingen de mogelijkheid te blijven bieden om leeftijdsgenoten uit andere culturen te ontmoeten.”
In hoeverre heeft de coronacrisis invloed op jullie internationaliseringsbeleid?
“We houden vast aan ons uitgangspunt dat ‘live’ contact met leeftijdsgenoten heel belangrijk is en niet helemaal vervangen kan worden door digitaal contact. Dat laat onverlet dat het beleid bijgesteld zal worden. Duurzaamheid en betaalbaarheid waren al een punt van aandacht en komen nu nog scherper op tafel. Als je een reis organiseert, moet deelname voor alle kinderen mogelijk zijn. Dat uitgangspunt hebben we tot nu toe altijd waar kunnen maken, maar de vraag is of dat zo kan blijven. Wat gaat er bijvoorbeeld gebeuren met de prijs van vliegtickets? En wat zijn de gevolgen van een recessie voor de inkomens van ouders? We zullen meer online gaan samenwerken omdat de kansen voor een fysieke uitwisseling toch zullen afnemen. Dit is echt het moment om het beleid onder de loep te nemen en daar is ook draagvlak voor bij onze docenten."
Hoe ziet dat ‘nieuwe’ internationaliseringsbeleid eruit?
“In het verleden hebben we ervaring opgedaan met eTwinning en andere digitale projecten. Dat woog voor ons niet op tegen de fysieke uitwisseling. Die initiatieven bloedden vaak dood omdat er geen mogelijkheden waren om elkaar ‘live’ te zien. Maar een combinatie is goed denkbaar, bijvoorbeeld meer structureel online contact met de scholen waar we fysieke uitwisselingen mee organiseren. Daardoor kunnen de reizen ook korter worden. Ik denk dat we ook meer zullen gaan samenwerken met scholen in Duitsland en België. Dat is een stuk dichterbij. Het is te vroeg om alle consequenties te overzien, maar ik denk niet dat we terug zullen gaan naar de huidige schaal van buitenlandse activiteiten.”
Biedt deze crisis ook kansen?
“Het draagvlak voor online contact is veel groter geworden. Het personeel ervaart dat de randvoorwaarden daarvoor goed zijn. Het werd vaak een beetje afgehouden, maar nu moet het. En ik zie dat docenten worden gedwongen na te denken wat ze de kinderen leren. Wat is essentieel als je niet alles kunt doen? We zijn een beetje methode-afhankelijke mensen geworden: zo staat het er, dus zo doen we het. Maar wat willen we de kinderen nu echt meegeven?
Ook wordt zichtbaar dat veel facetten van de coronacrisis te maken hebben met internationalisering. We kunnen deze crisis alleen maar mondiaal oplossen. Dat is een prachtig thema voor het onderwijs.”
“Veel facetten van de coronacrisis hebben te maken met internationalisering.”
Berita Cornelissen is directeur-bestuurder van Metameer, een brede scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs in Brabant met vestigingen in Boxmeer en Stevensbeek.
Gevolgen van corona voor internationalisering in het onderwijs
Lees ook het interview met Bert van der Zwaan over de toekomst van de universiteit.
Lees ook het interview met Karen Peters over de toekomst van het primair onderwijs.
Lees ook het interview met John van der Vegt over de toekomst van het mbo.
Nog meer nieuws over internationalisering in onderwijs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf altijd op de hoogte.